ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ: ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΡΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΥΠΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΙΤΟΥΝΤΕΣ ΑΣΥΛΟ (ΠΗΓΗ:WWW.AMNESTY.ORG):
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η Διεθνής Αμνηστία διατυπώνει τις ακόλουθες συστάσεις προς τις ελληνικές αρχές οι οποίες, αν υλοποιηθούν, θα βελτιώσουν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών που βρίσκονται υπό κράτηση στην Ελλάδα:

Σχετικά με την κράτηση των μεταναστών γενικά:

- Να διασφαλιστεί ότι η κράτηση των παράτυπων μεταναστών συμβαίνει μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις, για λόγους που προβλέπονται από το διεθνές δίκαιο και σύμφωνα με τις αρχές της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας.

- Να διασφαλιστεί ότι το τεκμήριο κατά της κράτησης προβλέπεται με νόμο.

- Να διασφαλιστεί ότι πάντα εξετάζονται πρώτα άλλες λιγότερο περιοριστικές εναλλακτικές λύσεις αντί της κράτησης και προτιμούνται πριν από την προσφυγή στην κράτηση.

- Σε καταστάσεις όπου η κράτηση είναι αναπόφευκτη, και έχει αποδειχθεί ότι είναι αναγκαία στη βάση μιας ατομικής αξιολόγησης κάθε περίπτωσης, να διασφαλιστεί ότι οι αιτούντες άσυλο και οι παράτυποι μετανάστες κρατούνται σε κατάλληλες συνθήκες και έχουν πρόσβαση σε όλα τα διαδικαστικά δικαιώματα όπως ορίζεται από το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα.

- Να διασφαλιστεί ότι μια σειρά εναλλακτικών, μη περιοριστικών της ελευθερίας μέτρων είναι διαθέσιμα και προσβάσιμα στην πράξη από το νόμο και εξετάζονται πλήρως πριν από την προσφυγή στην κράτηση, στην οποία γίνεται προσφυγή μόνο όταν αποδεδειγμένα δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές που να είναι αποτελεσματικές για την επίτευξη του νόμιμου σκοπού.

- Να απελευθερωθούν αμέσως αυτοί που δεν μπορεί να απελαθούν.

- Να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση των πρακτικών κράτησης των παράτυπων μεταναστών με την εφαρμογή της απόφασης του ΕΔΑΔ στην υπόθεση Tabesh εναντίον Ελλάδας.

Σχετικά με την κράτηση προσφύγων και αιτούντων άσυλο

- Να τερματιστεί η κράτηση των αιτούντων άσυλο για μεταναστευτικούς σκοπούς στο νόμο και στην πράξη, σε εναρμόνιση με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ορίζουν ότι η κράτηση αυτή χρησιμοποιείται μόνο στις πιο εξαιρετικές περιστάσεις.

- Να εξασφαλιστεί ότι οι αιτούντες άσυλο και οι πρόσφυγες δεν τιμωρούνται για παράτυπη είσοδο ή διαμονή, συμπεριλαμβανομένης της μη επιβολής ποινών ή κράτησης.

- Να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση της εθνικής νομοθεσίας και των πρακτικών κράτησης των αιτούντων άσυλο με την απόφαση του ΕΔΑΔ στην υπόθεση S.D. εναντίον Ελλάδας.

Σχετικά με τις ευάλωτες ομάδες

- Να εισαχθεί στο νόμο η απαγόρευση κράτησης ευάλωτων ατόμων συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν επιζήσει μετά από βασανιστήρια, των εγκύων, αυτών που έχουν σοβαρά ιατρικά και ψυχολογικά προβλήματα, και των ηλικιωμένων.

Σχετικά με τα ασυνόδευτα παιδιά

- Να τερματιστεί αμέσως η πρακτική της κράτησης ασυνόδευτων παιδιών και να απαγορευτεί με νόμο η κράτηση ασυνόδευτων αιτούντων άσυλο και μεταναστών παιδιών.

- Να διασφαλιστεί ότι το υπέρτατο συμφέρον του παιδιού αποτελεί πρωταρχικό μέλημα σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν παιδιά αιτούντες άσυλο και μετανάστες κατά τη διάρκεια κάθε φάσης της παραμονής τους στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το μεταναστευτικό καθεστώς στο οποίο βρίσκονται αυτά ή οι γονείς ή οι κηδεμόνες τους.

- Να ληφθούν μέτρα ώστε να διασφαλιστεί ότι τα ασυνόδευτα παιδιά αναγνωρίζονται αμέσως με την άφιξή τους, μέσα από διαδικασίες που έχουν ως στόχο την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους και είναι επικεντρωμένες στην ορθή ενημέρωση σχετικά με τα δικαιώματά τους, έτσι ώστε να αποφεύγεται η κράτηση, η απέλαση, η κακομεταχείριση ή η εκμετάλλευσή τους.

- Να υιοθετηθούν επίσημες διαδικασίες εκτίμησης της ηλικίας.

- Να διασφαλιστεί ότι το προνόμιο της αμφιβολίας δίνεται στα νεαρά άτομα των οποίων η ηλικία είναι υπό εκτίμηση, ακόμα και όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμα έγγραφα. Αυτό περιλαμβάνει να λαμβάνεται υπόψη όχι μόνο η σωματική εμφάνιση του παιδιού αλλά και το επίπεδο της ψυχολογικής του ωριμότητας/ανωριμότητας. Οι υπεύθυνοι πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την εκτίμηση της ηλικίας των νεαρών ατόμων με βάση μόνο την ιατροδικαστική.

- Να διασφαλιστεί ότι τα ασυνόδευτα παιδιά έχουν άμεση πρόσβαση σε κατάλληλες εναλλακτικές δομές υποδοχής.

- Να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά διαχωρίζονται από τους ενήλικες, εκτός από τα μέλη της οικογένειάς τους, καθώς και ότι οι εγκαταστάσεις στις οποίες βρίσκονται και οι χώροι στους οποίους κυκλοφορούν είναι σαφώς διαχωρισμένοι.

- Να δημιουργηθούν περισσότερα ειδικά κέντρα υποδοχής για ασυνόδευτους ανήλικους αιτούντες άσυλο και μετανάστες.

- Να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό σύστημα επιτροπείας που να μπορεί να προστατεύει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των ασυνόδευτων μεταναστών και αιτούντων άσυλο παιδιών, διασφαλίζοντας ότι υπάρχει επαρκής αριθμός επιτρόπων με την απαραίτητη εξειδίκευση για τη διαφύλαξη του υπέρτατου συμφέροντος του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, αυτοί που διορίζονται ως επίτροποι θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι νομικές, κοινωνικές, ιατρικές, ψυχολογικές, υλικές και εκπαιδευτικές ανάγκες του παιδιού καλύπτονται επαρκώς.

- Να διασφαλιστεί ότι εκτός από τον διορισμό επιτρόπου, στα ασυνόδευτα παιδιά που εμπλέκονται σε διαδικασίες ασύλου ή διοικητικές ή δικαστικές διαδικασίες παρέχεται δωρεάν νομική εκπροσώπηση.


Σχετικά με την ποινικοποίηση της παράτυπης εισόδου ή εξόδου από τη χώρα

- Να καταργηθεί η νομοθεσία που επιβάλει ποινικές κυρώσεις για την παράτυπη είσοδο και διαμονή, τα οποία θα πρέπει να παραμένουν διοικητικά παραπτώματα.

- Να καταργηθεί η επιβολή ποινικών κυρώσεων για τις λεγόμενες παράτυπες εξόδους.

- Να διασφαλιστεί ότι οι αιτούντες άσυλο δεν υπόκεινται σε ποινικές κυρώσεις ή σε οποιαδήποτε άλλη τιμωρία για τη χρήση πλαστών εγγράφων ή για παράτυπη είσοδο.

Σχετικά με την απόφαση για κράτηση και τη διάρκεια της κράτησης

- Να διασφαλιστεί ότι εάν λαμβάνει χώρα κράτηση, η απόφαση για κράτηση θα στηρίζεται σε εξατομικευμένη εκτίμηση, που θα περιλαμβάνει την προσωπική ιστορία, και τον κίνδυνο διαφυγής του ατόμου. Η κράτηση θα είναι νόμιμη μόνο όταν οι αρχές μπορούν να αποδείξουν ξεχωριστά σε κάθε ατομική περίπτωση ότι καμία εναλλακτική δεν θα είναι αποτελεσματική και ότι αυτή είναι αναγκαία και αναλογική προς την επίτευξη του θεμιτού σκοπού.

- Να διασφαλιστεί ότι η απόφαση για κράτηση θα επανεξετάζεται αυτόματα και περιοδικά με βάση σαφή νομικά κριτήρια, συμπεριλαμβανομένου όταν κάποιος υποβάλει αίτηση για άσυλο.

- Να διασφαλιστεί ότι οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο που στερούνται της ελευθερίας τους ενημερώνονται σε γλώσσα που κατανοούν, εάν είναι δυνατόν γραπτώς, για τους λόγους στέρησης της ελευθερίας τους, τους διαθέσιμους μηχανισμούς προσφυγής και τους κανονισμούς της εγκατάστασης όπου κρατούνται. Οι κρατούμενοι μετανάστες πρέπει επίσης να ενημερώνονται με ακρίβεια για την κατάσταση της υπόθεσής τους και το δικαίωμά τους να επικοινωνήσουν με εκπρόσωπο του προξενείου ή της πρεσβείας τους και με τα μέλη της οικογένειάς τους.

- Να διασφαλιστεί ότι όλοι οι μετανάστες και αιτούντες άσυλο που στερούνται της ελευθερίας τους έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν σε δικαστήριο και να αμφισβητήσουν αποτελεσματικά τη νομιμότητα της κράτησής τους, και να τους παρέχεται δωρεάν βοήθεια διερμηνέα και νομικού συμβούλου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Για τον σκοπό αυτό η κυβέρνηση πρέπει να τροποποιήσει τη νομοθεσία προκειμένου να συμμορφωθεί με την απόφαση του ΕΔΑΔ στην υπόθεση SD εναντίον Ελλάδας, για να εξασφαλιστεί ότι η νομιμότητα της αποφάσεως για την κράτηση μπορεί να προσβληθεί στα δικαστήρια.

- Να διασφαλιστεί ότι θα παρέχεται σε όλους τους μετανάστες και αιτούντες άσυλο αποτελεσματική πρόσβαση σε ένδικα μέσα κατά των αποφάσεων διοικητικής κράτησης και απέλασης, συμπεριλαμβανομένης της παροχής δωρεάν νομικής βοήθειας και επαρκούς διερμηνείας όπου χρειάζεται.

- Να διευκολύνεται η άσκηση των δικαιωμάτων των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο, μεταξύ άλλων παρέχοντάς τους καταλόγους δικηγόρων που προσφέρουν δωρεάν υπηρεσίες, τηλέφωνα προξενείων και οργανισμών που παρέχουν βοήθεια σε κρατούμενους και λαμβάνοντας μέτρα για να διασφαλιστεί ότι είναι επαρκώς ενημερωμένοι για την κατάσταση της υπόθεσή τους.

- Να εισαχθεί στην ελληνική νομοθεσία ένας αποτελεσματικός μηχανισμός με τον οποίο οι αιτούντες άσυλο και οι παράτυποι μετανάστες θα μπορούν να αναφέρουν παράπονα για τις συνθήκες κράτησης ενώπιον ενός ανεξάρτητου και αμερόληπτου οργάνου.

- Να διασφαλιστεί ότι η κράτηση λαμβάνει χώρα πάντα για το μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα.

- Να διασφαλιστεί ότι η μέγιστη διάρκεια της κράτησης που προβλέπεται από το νόμο είναι εύλογη.

Σχετικά με την πρόσβαση στην πληροφόρηση

- Να διασφαλιστεί η άμεση και αποτελεσματική πρόσβαση σε πιστοποιημένους διερμηνείς στα κέντρα κράτησης μεταναστών, στα συνοριακά και αστυνομικά τμήματα και στα σχεδιαζόμενα κέντρα καταγραφής και διαχείρισης.

- Να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν ενημερωτικά φυλλάδια για την απέλαση, την κράτηση και τις διαδικασίες ασύλου που είναι ενημερωμένα, διαθέσιμα και προσβάσιμα σε διάφορες γλώσσες στους κρατούμενους αιτούντες άσυλο και παράτυπους μετανάστες.

- Να διασφαλιστεί ότι οι παράτυποι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο που μεταφέρονται από ένα κέντρο σε άλλο, θα ενημερώνονται για το λόγο της μεταφοράς τους και τον προορισμό τους γραπτώς και σε γλώσσα που κατανοούν.

Σχετικά με την επικοινωνία με τον έξω κόσμο

- Να διασφαλιστεί ότι, κατά τη διάρκεια της κράτησής τους, οι αιτούντες άσυλο και οι παράτυποι μετανάστες μπορούν να επικοινωνούν ελεύθερα και σε καθεστώς πλήρους εχεμύθειας με άτομα που επισκέπτονται τους χώρους κράτησης και ότι έχουν επαρκή δυνατότητα να επικοινωνήσουν με τον έξω κόσμο, υπό εύλογους όρους ώστε να τηρείται η ασφάλεια και η έννομη τάξη.

- Να διασφαλιστεί ότι οι κρατούμενοι αιτούντες άσυλο και παράτυποι μετανάστες μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους για πρόσβαση σε νομικό σύμβουλο, διερμηνείς, γιατρούς, οργανώσεις που βοηθούν πρόσφυγες και μετανάστες, μέλη της οικογένειάς τους, φίλους, θρησκευτική και κοινωνική βοήθεια καθώς και στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, και ότι το δικαίωμα αυτό δεν παρεμποδίζεται στην πράξη.

Σχετικά με τη διαφάνεια και την πρόληψη καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων

- Να διασφαλιστεί ότι, σε εναρμόνιση με τα διεθνή πρότυπα, ένα ανεξάρτητο σώμα παρατηρητών και επιθεωρητών διενεργεί τακτικές, απεριόριστες και αιφνιδιαστικές επισκέψεις σε κάθε εγκατάσταση όπου κρατούνται παράτυποι μετανάστες και αιτούντες άσυλο, και περιλαμβάνει συγκεκριμένη ευθύνη για τα δικαιώματα μεταναστών και αιτούντων άσυλο παιδιών.

- Να διασφαλιστεί ότι πληροφόρηση σχετική με τις πρακτικές κράτησης, συμπεριλαμβανομένης και της κράτησης αιτούντων άσυλο και μεταναστών παιδιών, είναι διαθέσιμη στο κοινό μέσω δημοσίευσης πλήρων και λεπτομερών στοιχείων που αφορούν:

- την εισδοχή και παρουσία συνοδευόμενων και ασυνόδευτων αιτούντων άσυλο και μεταναστών παιδιών,

– στατιστικές ανά φύλο.

Σχετικά με το καθεστώς των κέντρων κράτησης μεταναστών και των κέντρων καταγραφής και διαχείρισης

- Να διασφαλιστεί ότι όλα τα κέντρα κράτησης μεταναστών και τα σχεδιαζόμενα κέντρα καταγραφής και διαχείρισης λειτουργούν βάσει νομοθετικού πλαισίου και εσωτερικών κανονισμών που παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις στους κρατούμενους συμπεριλαμβανομένων και κάποιων εύλογων προτύπων ασφάλειας και υγιεινής.

Σχετικά με τις συνθήκες κράτησης

- Να εξασφαλιστεί ότι οι συνθήκες κράτησης μεταναστών και αιτούντων άσυλο που κρατούνται σε κέντρα κράτησης μεταναστών εναρμονίζονται με τα διεθνή και περιφερειακά πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως είναι το Σώμα Αρχών του ΟΗΕ για την προστασία όλων των ατόμων που βρίσκονται υπό οποιασδήποτε μορφής κράτησης και οι Πρότυποι Ελάχιστοι Κανόνες του ΟΗΕ για τη Μεταχείριση των Φυλακισμένων και συγκεκριμένα:

- Να εξασφαλιστεί ότι οι παράτυποι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο που κρατούνται για μεταναστευτικούς σκοπούς κρατούνται σε εγκαταστάσεις χτισμένες για τον σκοπό αυτό, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν είναι τιμωρητικής φύσης.

- Να εξασφαλιστεί η παροχή κατάλληλης ιατρικής εξέτασης όσο το δυνατόν συντομότερα και η ιατρική θεραπεία και φροντίδα οποτεδήποτε χρειαστεί και δωρεάν.

- Να εξασφαλιστεί ότι οι κρατούμενοι έχουν πρόσβαση σε κατάλληλο εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και πληροφοριακό υλικό.

- Να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε επαρκή ιατρική φροντίδα και ψυχολογική βοήθεια για τους κρατουμένους, συμπεριλαμβανομένης και ψυχολογικού συμβούλου όπου χρειάζεται.

- Να εξασφαλιστεί ότι οι κρατούμενοι μετανάστες και αιτούντες άσυλο έχουν πρόσβαση σε διερμηνείς στην επικοινωνία τους με γιατρούς ή όταν ζητούν ιατρική φροντίδα.

- Να εξασφαλιστεί ότι οι κρατούμενοι για μεταναστευτικούς σκοπούς διαχωρίζονται από τους ποινικούς κρατούμενους και οι γυναίκες διαχωρίζονται από τους άντρες, εκτός αν είναι συγγενείς στενού οικογενειακού κύκλου.

- Να εξασφαλιστεί το δικαίωμα επικοινωνίας των κρατουμένων με μέλη των οικογενειών τους, φίλους, νομικούς εκπροσώπους, θρησκευτικούς εκπροσώπους, μέλη της κοινωνίας των πολιτών, προξενικές αρχές όπου ζητείται και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

- Να εξασφαλιστεί ότι σε κάθε κρατούμενο παρέχεται ένα ξεχωριστό κρεβάτι με καθαρά κλινοσκεπάσματα και προϊόντα προσωπικής υγιεινής και τουλάχιστον μια ώρα εξωτερικού προαυλισμού καθημερινά.

- Να εξασφαλιστεί ότι οι μεταφορές προς και από χώρους κράτησης παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο δεν είναι άσκοπες ή περιττές και πραγματοποιούνται σε συνθήκες σεβασμού που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα αυτών που μεταφέρονται.

- Να παρέχεται εκπαίδευση στις αρμόδιες για το μεταναστευτικό εκτελεστικές αρχές όχι μόνο για τους εθνικούς μεταναστευτικούς νόμους και κανονισμούς, αλλά και για τα σχετικά διεθνή πρότυπα. Το προσωπικό στα κέντρα κράτησης πρέπει να λαμβάνει επαρκή εκπαίδευση για τις ψυχολογικές πλευρές που σχετίζονται με την κράτηση, την πολιτισμική ευαισθησία και τις διαδικασίες ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όλο το προσωπικό που ασχολείται με μετανάστες και αιτούντες άσυλου πρέπει να λαμβάνει ειδική εκπαίδευση σε θέματα φύλου, πέρα από τη γενική ευαισθητοποίηση για προσωπικό που ασχολείται με μεταναστευτικά θέματα γενικώς.

- Να εξασφαλιστεί ότι η εκπαίδευση των οργάνων επιβολής του νόμου αντιμετωπίζει τον ρατσισμό και τις διακρίσεις και περιλαμβάνει εκπαίδευση στη χρήση βίας.

Σχετικά με τους ισχυρισμούς περί κακομεταχείρισης

- Να διεξάγονται άμεσες, αμερόληπτες και πλήρεις έρευνες για όλους τους ισχυρισμούς περί κακομεταχείρισης και βασανιστηρίων προσφύγων, αιτούντων ασύλου και παράτυπων μεταναστών από τα όργανα επιβολής του νόμου.

- Να διασφαλίζεται η ύπαρξη εχέμυθων μηχανισμών που να επιτρέπουν στους κρατούμενους μετανάστες να υποβάλουν αίτημα ή καταγγελία όσον αφορά την μεταχείρισή τους, ειδικά σε περίπτωση σωματικής και ψυχολογικής κακοποίησης, στις αρμόδιες αρχές για την διοίκηση του χώρου κράτησης και σε πιο υψηλόβαθμες αρχές, και, όταν είναι απαραίτητο, σε δικαστικές αρχές.

Σχετικά με τις διαδικασίες καθορισμού της υπηκοότητας

- Να εξασφαλιστεί σαφήνεια στο νομικό πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των ελληνικών αρχών και της Frontex έτσι ώστε οι διοικητικές αποφάσεις που λαμβάνονται σε αυτό το πλαίσιο να μπορούν να υπόκεινται σε αναθεώρηση.

Σχετικά με την απέλαση

- Να καταργηθεί το Άρθρο 76(1)(γ) του Νόμου 3386/2005 που προβλέπει την διοικητική απέλαση αλλοδαπών υπηκόων απλώς και μόνο αν τους έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για αδίκημα που τιμωρείται τουλάχιστον με ποινή φυλάκισης τριών μηνών.

- Να διασφαλιστεί ότι οι παράτυποι μετανάστες που αντιμετωπίζουν απέλαση ενημερώνονται σε γλώσσα που κατανοούν για το περιεχόμενο των αστυνομικών σημειωμάτων που τους διατάζουν να φύγουν από την χώρα μέσα σε 30 ημέρες από τη στιγμή παράδοσης των σημειωμάτων αυτών.

- Να διασφαλιστεί ότι οι διαδικασίες απέλασης περιέχουν επαρκείς διαδικαστικές εγγυήσεις, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας ατομικής προσφυγής κατά της απόφασης απέλασης, πρόσβασης σε αρμόδιες υπηρεσίες διερμηνείας και νομικής στήριξης, και δυνατότητας επανεξέτασης, ιδανικά δικαστικής επανεξέτασης, μιας αρνητικής απόφασης.

- Να σταματήσει αμέσως και να διερευνηθεί η πρακτική του να δίνονται σε παράτυπους μετανάστες προχρονολογημένα υπηρεσιακά σημειώματα, με προγενέστερη ημερομηνία απελευθέρωσης
Πηγή: kathimerini.gr (27/07/10)
Την αλλαγή συμπεριφοράς της Ελλάδας στους αιτούντες άσυλο ζητά μέσα από τη νέα έκθεσή της η Διεθνής Αμνηστία.
Οι ελληνικές αρχές πρέπει να αναθεωρήσουν αμέσως την πολιτική τους να φυλακίζουν παράτυπους μετανάστες και αιτούντες άσυλο, περιλαμβανομένων πολλών ασυνόδευτων παιδιών, υποστήριξε η Διεθνής Αμνηστία με νέα έκθεσή της.

Η έκθεση «Ελλάδα: Συστηματική κράτηση παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε υποτυπώδεις συνθήκες» τεκμηριώνει τη μεταχείριση μεταναστών και αιτούντων άσυλο, πολλοί εκ των οποίων κρατούνται σε ακατάλληλες συνθήκες, σε σταθμούς συνοριακής φύλαξης και κέντρα κράτησης μεταναστών, με ανύπαρκτη ή περιορισμένη πρόσβαση σε νομική, κοινωνική και ιατρική βοήθεια.



«Οι αιτούντες άσυλο και οι παράτυποι μετανάστες δεν είναι εγκληματίες. Ωστόσο, οι ελληνικές αρχές τους μεταχειρίζονται σαν να ήταν, παραβλέποντας τα δικαιώματά τους με βάση το διεθνές δίκαιο. Επί του παρόντος, οι μετανάστες τίθενται αυτομάτως υπό κράτηση, χωρίς να εξετάζεται αν αυτό το μέτρο είναι αναγκαίο. Η κράτηση αιτούντων άσυλο και μεταναστών βάσει του παράτυπου καθεστώτος τους θα έπρεπε πάντα να αποτελεί έσχατο μέτρο», δήλωσε η Νίκολα Ντάκγουορθ, Διευθύντρια Προγράμματος Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας.

Στην Ελλάδα, η κράτηση πριν την απέλαση μπορεί να διαρκέσει έως έξι μήνες για αιτούντες άσυλο και παράτυπους μετανάστες. Επίσης, η ελληνική νομοθεσία καθιστά την παράνομη είσοδο και έξοδο από τη χώρα ποινικό αδίκημα.

Κάθε χρόνο, φθάνουν στην Ελλάδα δεκάδες χιλιάδες παράτυποι μετανάστες και αιτούντες άσυλο. Η συντριπτική πλειονότητα αιτούντων άσυλο και ατόμων που διαφεύγουν από χώρες που μαστίζονται από πόλεμο φθάνουν στη χώρα μέσω των ελληνοτουρκικών χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων. Είναι κυρίως Αφγανοί, Σομαλοί, Παλαιστίνιοι, Ιρακινοί και Ερυθραίοι.

«Έπειτα από ένα συχνά επικίνδυνο ταξίδι, οι μετανάστες καταλήγουν σε κέντρα κράτησης χωρίς πρόσβαση σε δικηγόρο, διερμηνείς ή κοινωνικούς λειτουργούς. Ως αποτέλεσμα, η κατάστασή τους δεν αξιολογείται σωστά και πολλοί που χρήζουν διεθνούς προστασίας ενδέχεται να αποστέλλονται πίσω στα μέρη από τα οποία διέφυγαν, ενώ άλλοι ενδέχεται να στερούνται κατάλληλη περίθαλψη και υποστήριξη», δήλωσε η Νίκολα Ντάκγουορθ.

Οι παράτυποι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο δεν ενημερώνονται για τη διάρκεια της κράτησής τους ή για το μέλλον τους. Μπορεί να κρατούνται επί παρατεταμένες χρονικές περιόδους σε εγκαταστάσεις όπου επικρατεί συνωστισμός και όπου ασυνόδευτοι ανήλικοι κρατούνται μαζί με ενήλικες. Εκείνοι που κρατούνται έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη και είδη υγιεινής.

Λίγοι αιτούντες άσυλο αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες από τις ελληνικές αρχές. Από τις περισσότερες από 30.000 αιτήσεις ασύλου που εξετάστηκαν το 2009, μόνο 36 έλαβαν καθεστώς προσφυγικής προστασίας, ενώ 128 έλαβαν καθεστώς επικουρικής προστασίας.

Στη συντριπτική πλειονότητα των κέντρων κράτησης που επισκέφθηκαν εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας, οι συνθήκες κυμαίνονταν από ανεπαρκείς έως κακές. Οι κρατούμενοι μίλησαν στη Διεθνή Αμνηστία για περιπτώσεις κακομεταχείρισης από λιμενοφύλακες και αστυνομικούς.

Η διάρκεια και οι ακατάλληλες συνθήκες κράτησης προκάλεσαν τη διαμαρτυρία παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο στη Βέννα, στη βορειοανατολική Ελλάδα, τον Φεβρουάριο του 2010. Ομοίως, τον Απρίλιο του 2010, παράτυποι μετανάστες προχώρησαν σε απεργία πείνας στο νησί της Σάμου, για να διαμαρτυρηθούν για τη διάρκεια κράτησής τους.

«Η κράτηση δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για τον έλεγχο της μετανάστευσης. Οι αρχές οφείλουν να καταδείξουν σε κάθε ατομική περίπτωση ότι μια τέτοια κράτηση είναι αναγκαία και ανάλογη προς το στόχο που πρόκειται να επιτευχθεί και ότι τα εναλλακτικά μέτρα δεν θα είναι αποτελεσματικά», δήλωσε η Νίκολα Ντάκγουορθ.

Η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει ότι τα σχέδια που καταρτίζονται από τις ελληνικές αρχές για την ίδρυση κέντρων υποδοχής και καταγραφής πρέπει να περιλαμβάνουν εναλλακτικές προσεγγίσεις, όπως τη λειτουργία ανοιχτών ή ημι-ανοιχτών κέντρων για εκείνους που φθάνουν στη χώρα.

Οι αρχές χρειάζεται να διασφαλίσουν ότι οι παράτυποι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο που φθάνουν σε εκείνα τα κέντρα έχουν πρόσβαση σε δωρεάν νομική βοήθεια, σε διερμηνεία από γλώσσες που κατανοούν, καθώς και σε ιατρική περίθαλψη.

www.kathimerini.gr