Αναδημοσίευση από http://elawyer.blogspot.com
Με απόφασή της, η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου επισημαίνει ότι τα μέτρα και οι νέες συνθήκες για την έξοδο από την οικονομική κρίση δεν πρέπει να θίξουν το επίπεδο προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η Επιτροπή υπογραμμίζει ιδίως την ανάγκη προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων (πρόσβαση στην υγεία, εργασία, εκπαίδευση, στέγαση), τα οποία θεωρεί έτσι - και ορθά - ενιαίο σύνολο με τα υπόλοιπα, ατομικά δικαιώματα.
(Βλ. εδώ την Απόφαση της ΕΕΔΑ και εδώ το Δελτίο Τύπου της ΕΕΔΑ)
Θεμελιώδη δικαιώματα είναι τόσο τα ατομικά (δικαίωμα στη ζωή, προσωπική ελευθερία, δίκαιη δίκη, ιδιωτικότητα, ελεύθερη έκφραση, ιδιοκτησία κλπ), όσο και τα κοινωνικά δικαιώματα (εργασία, εκπαίδευση, υγεία, στέγαση, περιβάλλον), καθώς κι αυτά κατοχυρώνονται συνταγματικά. Η νομική διαφοροποίηση έγκειται στο γεγονός ότι παραδοσιακά τα ατομικά δικαιώματα θεωρούνται "αγώγιμα" δικαστικά , ενώ τα κοινωνικά δικαιώματα όχι, επειδή δεν αφορούν το άτομο αλλά κοινωνικές ομάδες. Αλλά κι αυτό σταδιακά αλλάζει. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, μολονότι τυπικά δεσμεύεται να δικάζει τα κράτη για παραβάσεις ατομικών δικαιωμάτων, τελικά έχει καταλήξει να εντάσσει κοινωνικά δικαιώματα μέσα στο ευρύτερο σύνολο των ατομικών δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, το δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον - κλασικό κοινωνικό δικαίωμα - θεωρήθηκε ως συνιστώσα του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής ενός προσφεύγοντα που επλήγη η υγεία του από εκπομπές ρύπων γειτονικού εργοστασίου στη Ρωσία.
Η απόφαση της ΕΕΔΑ έρχεται παράλληλα με την επικείμενη κύρωση του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη από τη Βουλή. Ο εν λόγω Χάρτης θεσπίστηκε το 1996 στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, ως μια διεθνής συνθήκη ανθρώπινων δικαιωμάτων και υπογράφηκε το ίδιο έτος από την Ελλάδα, χωρίς όμως να έχει μέχρι σήμερα κυρωθεί με νόμο από τη Βουλή. Πρόκειται για ένα νομικό κείμενο που εγγυάται έναν μεγάλο κατάλογο κοινωνικών δικαιωμάτων: από το δικαίωμα στην εργασία, μέχρι το δικαίωμα προστασίας από την φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό (Διαβάστε εδώ το πλήρες κείμενο του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη).
Την εφαρμογή του Χάρτη από τα Κράτη παρακολουθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων, ένα διακρατικό όργανο που λειτουργεί στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Επιτροπή δεν εξετάζει ατομικές προσφυγές, αλλά μόνο συλλογικές προσφυγές που υποβάλλονται από μη κυβερνητικές οργανώσεις ή ενώσεις εργαζομένων. Στην ιστοσελίδα της φιλοξενείται ένα εξαιρετικό και απολύτως αναλυτικό αρχείο όλων των προσφυγών, των υπομνημάτων απάντησης των Κρατών και των αποφάσεων της Επιτροπής. (βλ. εδώ την ιστοσελίδα της ΕΕΚΔ).
Πέρα όμως από αυτό τον ελεγκτικό μηχανισμό, η κύρωση του Χάρτη τον καθιστά δεσμευτικό κείμενο και μάλιστα αυξημένης νομοθετικής ισχύος για τα Ελληνικά Δικαστήρια (άρθρο 28 του Συντάγματος), τα οποία, ύστερα από προσφυγή άμεσα θιγόμενου, θα είναι υποχρεωμένα να εξετάζουν την νομοθεσία των νέων μέτρων ως προς τη συμφωνία της με τις διατάξεις του Χάρτη.
Σύμφωνα με τις Παρατηρήσεις της ΕΕΔΑ (βλ. εδώ) το άρθρο 24 του Χάρτη, για το οποίο η Ελλάδα έχει τηρήσει επιφύλαξη, επιβάλλει την αιτιολογημένη απόλυση εργαζομένου. Η ΕΕΔΑ θεωρεί ότι αυτό θα αποτελέσει σημαντική προστατευτική δικλείδα έναντι των νέων μέτρων του Ν.3845/2010.
Η ΕΕΔΑ ζητάει - ορθά - να κυρωθεί και το σχετικό πρωτόκολλο που επιτρέπει την υποβολή συλλογικών προσφυγών από ελληνικές ΜΚΟ. Βεβαίως, η πρόταση συνοδεύεται από μια ακατανόητη κορώνα : "Η ΕΕΔΑ φρονεί ότι κατ’ αυτό τον τρόπο η Πολιτεία θα δώσει μια ορθολογική διέξοδο στη δράση οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται έντονα στην περιοχή της προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων, μετριάζοντας την αποκλειστικά επικοινωνιακή διέξοδο που σήμερα οι οργανώσεις αυτές διαθέτουν για την προώθηση της δράσης τους, η οποία έτσι τίποτε επί της ουσίας βελτιώνει και απλώς αμαυρώνει στην κοινή γνώμη την εικόνα της Πολιτείας ως εγγυητή της τήρησης, ευρύτερα, των δικαιωμάτων του ανθρώπου (άρθρο 25 παρ. 1 Συντ.)." Είναι κρίμα που η ΕΕΔΑ περιφρονεί τόσο απροκάλυπτα τον ελεγκτικό ρόλο που εκπληρώνουν οι ΜΚΟ με την δημόσια καταγγελία των παραβάσεων θεμελιωδών δικαιωμάτων. Είναι σόλοικο για μια Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου να θεωρεί ότι η ενάσκηση της ελευθερίας έκφρασης και συλλογικής δράσης των ΜΚΟ "τίποτε επί της ουσίας βελτιώνει και απλώς αμαυρώνει στην κοινή γνώμη την εικόνα της Πολιτείας", λες και η κοινωνία των πολιτών θα έπρεπε να λειτουργεί με γνώμονα τον εξωραϊσμό της "εικόνας της Πολιτείας"! Και φυσικά συγχέει το φαίνεσθαι (εικόνα της Πολιτείας) με το δέον (εγγύηση τήρησης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, άρθρο 25 Σ.), αυτοακυρώνοντας τον ρόλο της ως Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε κατά πόσον θα έχουν γίνει δεκτές οι εισηγήσεις της Εθνικής Επιτροπής όταν το νομοσχέδιο δοθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου