Έκθεση Παγκόσμιες Τάσεις 2009

UNCHR: ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της Ύπατης Αρμοστείας:
Ιστοσελίδες: www.unhcr.gr (Ελληνικά) - www.unhcr.org (Αγγλικά)

Το 2009 ήταν «η χειρότερη χρονιά» για τον εθελοντικό επαναπατρισμό εδώ και δύο δεκαετίες, σύμφωνα με τον Ύπατο Αρμοστή.
Τα 43.3 εκατομμύρια έφτασαν οι βίαια ξεριζωμένοι άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο στα τέλη του 2009, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Υ.Α. «Παγκόσμιες Τάσεις 2009» που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό εκτοπισμένων εξαιτίας συρράξεων και διώξεων από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ταυτόχρονα, ο αριθμός των προσφύγων που επέστρεψαν εθελοντικά στην πατρίδα τους έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων είκοσι ετών.
Η έκθεση δείχνει πως ο συνολικός αριθμός των προσφύγων παρέμεινε σχετικά σταθερός στα 15.2 εκατομμύρια. Από αυτούς, τα δύο τρίτα υπάγονται στην εντολή της Υ.Α. ενώ οι υπόλοιποι στην ευθύνη του Γραφείου Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA). Λόγω της αυξανόμενης διάρκειας των συρράξεων, περισσότεροι από τους μισούς πρόσφυγες υπό τη φροντίδα της Υ.Α. βρίσκονται σε παρατεταμένη προσφυγική κατάσταση.
«Πολλές μεγάλες συρράξεις όπως αυτές στο Αφγανιστάν, τη Σομαλία και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό δεν εμφανίζουν σημάδια εκτόνωσης», δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο Αντόνιο Γκουτέρες. «Συγκρούσεις που φάνηκαν να τελειώνουν ή τελούσαν σε πορεία επίλυσης, όπως στο νότιο Σουδάν ή το Ιράκ, έχουν περιέλθει σε τέλμα. Ως εκ τούτου, η περασμένη χρονιά δεν ήταν καλή για τον εθελοντικό επαναπατρισμό. Στην πραγματικότητα, ήταν η χειρότερη των τελευταίων είκοσι ετών».
Η έκθεση της Υ.Α. δείχνει πως μόλις 251.000 πρόσφυγες επέστρεψαν στην πατρίδα τους το 2009, ο χαμηλότερος αριθμός από το 1990. Την τελευταία δεκαετία είχε γίνει λίγο-πολύ κανόνας να επαναπατρίζονται περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι κάθε χρόνο.
«Η πλειοψηφία των προσφύγων του κόσμου ζουν ήδη ως πρόσφυγες εδώ και πέντε χρόνια, ή και περισσότερο. Αναπόφευκτα, η αναλογία αυτή θα αυξηθεί –αφού λιγότεροι πρόσφυγες κατορθώνουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους», πρόσθεσε ο Γκουτέρες, αναφερόμενους στους περισσότερους από 5,5 εκατομμύρια πρόσφυγες υπό την εντολή της Υ.Α. σε παρατεταμένη προσφυγική κατάσταση.
Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας τους εξαιτίας συρράξεων αυξήθηκε κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας τα 27,1 εκατομμύρια στα τέλη του 2009. Για την αύξηση αυτή στον συνολικό αριθμό ευθύνονται κατά κύριο λόγο οι επίμονες συρράξεις στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Πακιστάν και τη Σομαλία.
Στη νέα έκθεση σημειώνεται επίσης πως ολοένα και περισσότεροι πρόσφυγες ζουν σε πόλεις, ιδιαίτερα στον αναπτυσσόμενο κόσμο, σε πείσμα της αντίληψης ότι οι πρόσφυγες κατακλύζουν τα βιομηχανικά ανεπτυγμένα έθνη.
Ο αριθμός των αιτούντων άσυλο ανά τον κόσμο έφτασε σχεδόν στο ένα εκατομμύριο, με τη Νότια Αφρική να δέχεται πέρυσι περισσότερες από 222.000 νέες αιτήσεις, αριθμός που την καθιστά τον μεγαλύτερο αποδέκτη αιτήσεων ασύλου παγκοσμίως.
Η ετήσια έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις 2009», που ανασκοπεί στατιστικές τάσεις και μοτίβα των εκτοπισμών που συνδέονται με συρράξεις, καλύπτει και τους ανιθαγενείς. Ο αριθμός των καταγεγραμμένων ανιθαγενών στα τέλη του 2009 ήταν 6,6 εκατομμύρια, παρότι ανεπίσημες εκτιμήσεις κάνουν λόγο έως και για 12 εκατομμύρια.
Η Υ.Α. προστατεύει, βοηθά και αναζητεί λύσεις για τους πρόσφυγες. Η επιμονή των συρράξεων καθιστά την εθελοντική επιστροφή στις χώρες καταγωγής -τη λύση που προτιμούν τόσο οι χώρες υποδοχής όσο και οι πρόσφυγες- περισσότερο δύσκολη.
Σε ό,τι αφορά τη μετεγκατάσταση –μέσω της οποίας οι πρόσφυγες που φιλοξενούνται σε ένα κράτος ασύλου, συνήθως στον αναπτυσσόμενο κόσμο, μετεγκαθίστανται μόνιμα σε κάποιο άλλο κράτος, συνήθως στον ανεπτυγμένο κόσμο- η Υ.Α. υπέβαλε έναν αριθμό ρεκόρ 128.000 αιτήσεων για μετεγκατάσταση σε τρίτες χώρες, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 ετών.
Στα τέλη του 2009, 112.400 πρόσφυγες έγιναν δεκτοί για μετεγκατάσταση σε 19 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ (79.900), του Καναδά (12.500), της Αυστραλίας (11.100), της Γερμανίας (2.100), της Σουηδίας (1.900) και της Νορβηγίας (1.400).
Οι κύριες προσφυγικές ομάδες που μετεγκαταστάθηκαν το 2009 προέρχονταν από τη Μυανμάρ (24.800), το Ιράκ (23.000), το Μπουτάν (17.500), τη Σομαλία (5.500), την Ερυθραία (2.500) και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (2.500).
Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, τουλάχιστον 1,3 εκατ. πρόσφυγες πολιτογραφήθηκαν –οι περισσότεροι από τους μισούς στις ΗΠΑ.

Όροι που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το Δελτίο Τύπου

* Οι όροι Πρόσφυγες και Αιτούντες Άσυλο αφορούν ανθρώπους που έχουν τραπεί σε φυγή διασχίζοντας διεθνή σύνορα
* Πρόσφυγας είναι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει τραπεί σε φυγή από τη χώρα του εξαιτίας δικαιολογημένου φόβου δίωξης για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, εθνικής καταγωγής, πολιτικών πεποιθήσεων ή συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, και δεν μπορεί, ή εξαιτίας του φόβου αυτού δεν επιθυμεί να υπαχθεί στην προστασία της χώρας αυτής. Η εντολή της Υ.Α. επεκτείνεται σε κάθε άνθρωπο που βρίσκεται εκτός της χώρας καταγωγής του και αδυνατεί να επιστρέψει σε αυτήν λόγω σοβαρών και αδιάκριτων απειλών για τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα ή την ελευθερία του, που προκύπτουν από γενικευμένη βία ή γεγονότα τα οποία διαταράσσουν σοβαρά τη δημόσια τάξη.
* Εσωτερικά εκτοπισμένος ονομάζεται κάθε άνθρωπος που έχει υποχρεωθεί να εγκαταλείψει την εστία του ή την περιοχή της συνήθους διαμονής του αλλά δεν έχει διασχίσει διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα.
* Αιτών άσυλο ονομάζεται κάθε άνθρωπος που επιζητεί διεθνή προστασία.
* Ανιθαγενείς είναι οι άνθρωποι που δεν θεωρούνται υπήκοοι από κανένα κράτος βάσει της νομοθεσίας του, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων εκείνων με ανεξακρίβωτη υπηκοότητα.
* Υ.Α. είναι η συντομογραφία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.