Oι δικαστές ως φύλακες του έθνους

Οταν το ΣΤΕ συντονίζεται µε τις πιο µαύρες σελίδες της πολιτικής µας ιστορίας
ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΣΑΚΥΡΑΚΗ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" την Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου 2011

Το ΣΤΕ έκρινε αντισυνταγµατικό τον νόµο που όριζε τις προϋποθέσεις απόκτησης ιθαγένειας αλλοδαπών, καθώς και το δικαίωµα ψήφου τους στις εκλογές Αυτοδιοίκησης. Το σκεπτικό ότι ο νόµος αντιβαίνειστις περί έθνους διατάξεις του Συντάγµατος δεν είναι απλώς νοµικά λανθασµένο, αλλά συντονίζεται µε τις πιο «µαύρες» σελίδες της νοµικο-πολιτικής παράδοσής µας. Είναι λανθασµένο διότι επιχειρεί να δώσει κανονιστικό περιεχόµενο στις έννοιες έθνος και εθνική κυριαρχία, δηλαδή σε έννοιες κατ’ εξοχήν νεφελώδεις, που η θέση τους στο Σύνταγµα µόνον ιστορικά εξηγείται. Το χειρότερο, όµως, είναι ότι επιχειρεί να τους δώσει περιεχόµενο διαφορετικό και υπερισχύον της λαϊκής βούλησης και της λαϊκής κυριαρχίας. Με άλλα λόγια εκλαµβάνει ότι πάνω από τη βούληση του νοµοθετικού σώµατος, που εκπροσωπεί τον λαό, υπάρχει η έννοια του έθνους που έχει συγκεκριµένο κανονιστικό περιεχόµενο, το οποίο υπερισχύει και περιορίζει τις επιλογές. Παλιά η αντιπαράθεση έθνους και λαού, όπως έχει εξηγήσει ο Αριστόβουλος Μάνεσης (Αι Εγγυήσεις Τηρήσεως του Συντάγµατος), είχε ως αποτέλεσµα την περιφρόνηση της δηµοκρατικής αρχής. Για παράδειγµα ο βασιλιάς µπορούσε να διεκδικεί για τον εαυτό του την αντιπροσώπευση του έθνους και να αντιτάσσεται στη βούληση του λαού.

Παρόµοιο ρόλο φαίνεται να διεκδικεί µε την απόφασή του το ΣΤΕ. Η απόφαση αραδιάζει όλες τις διατάξεις του Συντάγµατος που περιέχουν τη λέξη έθνος ή εθνικό θεωρώντας ότι υπαγορεύουν κάτι συγκεκριµένο και διαφορετικό από τη βούληση του νοµοθέτη.Υποθέτω ότι µε την ίδια λογική θα µπορούσαν να κρίνουν ως αντισυνταγµατικό οποιονδήποτε νόµο θεωρούν ότι αντιβαίνει στα εθνικά συµφέροντα ή παράνοµη τηνεκλογή ενός βουλευτή, αν έκριναν ότι αυτός δεν αντιπροσωπεύει το έθνος.

Εκείνο που φαίνεται να µην κατάλαβαν οι δικαστές είναι ότι αν, εν πάση περιπτώσει, πρέπει να προσδιορισθεί τι είναι έθνος και εθνικό συµφέρον, τότε δεν έχεισηµασία αυτό που οι ίδιοι έχουν στο µυαλό τους αλλά εκείνο που προσδιορίζεται κάθε φορά από τον αντιπρόσωπο του λαού, δηλαδή το νοµοθετικό σώµα. Με απλά λόγια, µπορεί οι ίδιοι να θεωρούν ότι κάποιος αλλοδαπός πρέπει πρώτα να περάσει από ιερή εξέταση πριν του γίνει η τιµή να πολιτογραφηθεί Ελληνας ή, όπως έγραψαν στη απόφασή τους, να αποδείξει µε διάφορους τρόπους «την εκ µέρους του εθελούσια αποδοχή των αξιών που συνάπτονται προς τον ελληνισµό και την εντεύθεν απόκτηση ελληνικής εθνικής συνειδήσεως», αλλά αυτό νοµικά δεν έχει καµιά σηµασία. Αν οι εκπρόσωποι του ελληνικού λαού έχουν άλλη άποψη για το εθνικό συµφέρον, τότε η δική τους είναι νόµιµη και όχι των δικαστών.

Τέλος, δεν µπορεί παρά να παρατηρήσει κανείς ότι και στο περιεχόµενό τους οι επίµαχες διατάξεις κάθε άλλο παρά περίεργες ή καινοφανείς ήταν. Θυµίζω ότι πολλές χώρες πολιτογραφούν όλους όσους γεννιούνται στην επικράτειά τους χωρίς καµιά άλλη διαδικασία. Ο δικός µας νόµος έθετε µια σειράαπό προϋποθέσεις για τον χρόνο παραµονής των γονιών τους. Ολες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης επιτρέπουν στους κοινοτικούς αλλοδαπούς να ψηφίζουν στις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μήπως πρέπει άραγε να απαγορεύσουµε και στους κοινοτικούς να ψηφίζουν; Απεµπολούν άραγε όλοι οι άλλοι την εθνική τους κυριαρχία και µόνον χάρις στο ΣΤΕ εµείς θα την κρατήσουµε;

Ο Σταύρος Τσακυράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Συνταγµατικού ∆ικαίου στο Πανεπιστήµιο Αθηνών
Αν οι εκπρόσωποι του ελληνικού λαού έχουν άλλη άποψη για το εθνικό συµφέρον, τότε η δική τους είναι νόµιµη και όχι των δικαστών


«Τα µεγάλα έθνη ήταν προϊόν επιµιξίας»

Από το υπόµνηµα τηςΕλληνικής Ενωσης ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου Το κείµενο που παραθέτουµε παρακάτω είναι το ακροτελεύτιο απόσπασµα του υποµνήµατος που κατέθεσε στο ∆’ Τµήµα του Συµβουλίου της Επικρατείας η Ελληνική Ενωση των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου υπέρ της αποφάσεως του υπουργείου Εσωτερικών, που θεσµοθέτησε το δικαίωµα συµµετοχής αλλοδαπών στις δηµοτικές εκλογές. Υπενθυµίζεται ότι η συγκεκριµένη Ενωση, πρόεδρος της οποίας είναι ο ∆ηµήτρης Χριστόπουλος, έχει στο διοικητικό συµβούλιό της πληθώρα έγκριτων νοµικών και ανάµεσά τους έναν από τους εγκυρότερους έλληνες συνταγµατολόγους, τον Νίκο Αλιβιζάτο.

Το ερώτηµα που έθεσε µέλος της συνθέσεως µπορεί να συµπυκνωθεί ως εξής: πώς [γίνεται αντιληπτή η] έννοια του έθνους υπό τις σηµερινές συνθήκες, όταν το Σύνταγµα της χώρας – το κάθε Σύνταγµα – είναι Σύνταγµα κράτους - έθνους; Με κίνδυνο [σχηµατοποίησης, προβάλλουµε] την πεποίθηση υπέρ της φιλελεύθερης αντίληψης για το έθνος. Η αντίληψη αυτή στηρίζεται στις αρχές του διαφωτισµού και την πεποίθηση ότι η ειρηνική συµβίωση µπορεί να επιτευχθεί µε την αποδοχή του Συντάγµατος ως δεσµευτικού συµβολαίου για την ατοµική και τη συλλογική δράση, καθώς και για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του καθενός. Θεµέλιο του έθνους είναι, µε άλλα λόγια, η ειλικρινής προσχώρηση του λαού κάθε χώρας στις αξίες της ελευθερίας, της δηµοκρατίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης. Η γλώσσα, οι κοινές παραδόσεις, η φυλετική καταγωγή και οι δεσµοί αίµατος είναι βέβαια σηµαντικότατοι παράγοντες συνοχής, αλλά έπονται. Από την εποχή του Κοραή, η αντίληψη αυτή για το έθνος προσέκρουσε στις οξύτατες επικρίσεις των οπαδών της φυλετικής αντίληψης, πεµπτουσία της οποίας είναι η πεποίθηση ότι, από την αρχαιότητα, το ίδιο αίµα ρέει στις φλέβες των κατοίκων της χώρας µας.

Οι Ελληνες µπορεί να υπέστησαν κατακτήσεις και δηώσεις, µπορεί και να µετανάστευσαν κατά χιλιάδες έως τα πέρατα της υφηλίου, κράτησαν ωστόσο, σύµφωνα µε αυτή την άποψη, την ουσία της ελληνικότητάς τους «άσπιλη». Στην άποψη αυτή, ας [µας] επιτραπεί να απαντήσου[µε] µε µια περικοπή από το έργο κάποιου που δύσκολα θα µπορούσε να του αποδοθεί η µοµφή του «φωταδιστή», του Κων.

Παπαρρηγόπουλου: «Tα µάλιστα µεγαλουργήσαντα των εθνών υπήρξαν προϊόν […] επιµιξίας. […] Μη µας ταράττη άρα η επιµιξία του νεωτέρου ελληνικού έθνους µετά πολλών ξένων τουναντίον, δυστύχηµα ίσως ήθελεν είσθαι εάν διέµενεν επί τοσούτου χρόνου διάστηµα άµικτον και ιδιόρρυθµον[…]».