Ευρωπαϊκή Ένωση / Ελλάδα, Αθήνα, 30 Σεπτεμβρίου 2010
Το ακόλουθο είναι η δήλωση της Διεθνούς Αμνηστίας στις 24 Σεπτεμβρίου 2010 στην Δέκατη Πέμπτη Σύνοδο του Συμβουλίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων υπό το στοιχείο Ημερήσιας Διάταξης υπ’ αρ. 8 – Παρακολούθηση και υλοποίηση της Διακήρυξης και του Προγράμματος Δράσης της Βιέννης.
Η Διακήρυξη της Βιέννης επιβεβαίωσε εκ νέου ότι όλοι έχουν το δικαίωμα να αναζητήσουν και να απολαύουν σε άλλες χώρες άσυλο από δίωξη.
Πρόσφατα, επικαλούμενες μεγάλους αριθμούς αφίξεων, οι ελληνικές αρχές αναγνώρισαν ότι η Ελλάδα θα συνέχιζε να παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο, ακόμα και αν το σύστημα ασύλου της αναθεωρούνταν πλήρως.
Η πιθανότητα χορήγησης διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα είναι πολύ μικρή, εξαιτίας της έλλειψης ενός λειτουργικού συστήματος ασύλου. Οι αιτούντες άσυλο, περιλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, αναγκάζονται να ζουν στους δρόμους χωρίς καμία βοήθεια. Αρκετοί αιτούντες άσυλο έχουν απελαθεί χωρίς να έχει προηγηθεί πλήρης και δίκαιη αξιολόγηση των αιτήσεών τους, κατά παραβίαση της αρχής της μη επαναπροώθησης (non-refoulement).[i] Πρόσφατες εκθέσεις έχουν τεκμηριώσει την κατ’ επανάληψη κράτηση των αιτούντων άσυλο, περιλαμβανομένων ασυνόδευτων παιδιών.[ii] Η κράτηση αιτούντων άσυλο είναι συχνά παρατεταμένη και σε ακατάλληλες συνθήκες.
Πριν από δύο ημέρες, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες περιέγραψε την κατάσταση που αντιμετωπίζουν εκείνοι που επιζητούν διεθνή προστασία στην Ελλάδα ως «ανθρωπιστική κρίση».
Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η Ελλάδα, όπως άλλες χώρες στα νότια σύνορα της Ευρώπης, είναι αντιμέτωπη με μεγάλες και μεικτές ροές παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο. Τα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλες χώρες που συμμετέχουν στο σύστημα «Δουβλίνο II» οξύνουν την κατάσταση, επιμένοντας να επιστρέφουν τους αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα.
Η ίδια η Ελλάδα έχει καλέσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να αναστείλουν προσωρινά τις επιστροφές υπό τον Κανονισμό του «Δουβλίνο ΙΙ».[iii]
Η προστασία των προσφύγων και άλλων προσώπων που δικαιούνται διεθνή προστασία θεμελιώνεται στις αρχές του ανθρωπισμού και του καταμερισμού των ευθυνών. Καταφεύγοντας στη συμφεροντολογία στην ερμηνεία τους για τον Κανονισμό του «Δουβλίνο ΙΙ» και επιμένοντας να επιστρέφουν τους αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα, τα ευρωπαϊκά κράτη ενεργούν με διπροσωπία. Εν γνώσει τους, προσπαθούν να παρακάμψουν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, περιλαμβανομένων εκείνων που απορρέουν από το δίκαιο της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, προκαλούν ανείπωτη δυστυχία και παραβιάζουν τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων, συν τοις άλλοις εκθέτοντάς τους σε επαναπροώθηση.
Ως εκ τούτου, η Διεθνής Αμνηστία καλεί το παρόν Συμβούλιο να ζητήσει από εκείνα τα ευρωπαϊκά κράτη που δηλώνουν ότι δρουν σύμφωνα με τον Κανονισμό του «Δουβλίνο ΙΙ» να προχωρήσουν στις εξής ενέργειες:
•να αναστείλουν όλες τις μεταφορές υπό το «Δουβλίνο II» προς την Ελλάδα και οποιαδήποτε άλλη χώρα του «Δουβλίνο II» όπου υπάρχουν αξιόπιστες αποδείξεις ότι δεν γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων,
•να αποδεχθούν την ευθύνη και να επεξεργαστούν τις αξιώσεις διεθνούς προστασίας οποιουδήποτε προσώπου το οποίο θα μπορούσε διαφορετικά να μεταφερθεί στην Ελλάδα,
•να συμμορφωθούν με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους να προασπίζουν τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων καλή τη πίστη, επιδεικνύοντας σεβασμό στις αρχές που βρίσκονται στον πυρήνα του συστήματος διεθνούς προστασίας, δηλαδή, στον ανθρωπισμό και τον καταμερισμό ευθυνών και
•να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε αναθεώρηση του συστήματος «Δουβλίνο II» συνάδει με αυτές τις αρχές και προασπίζει πλήρως τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων.
Γραφείο Τύπου και Προβολής
--------------------------------------------------------------------------------
[i] Η αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement) απαγορεύει την απέλαση, επιστροφή, έκδοση, εκτοπισμό ή οποιαδήποτε άλλη μορφή απομάκρυνσης οποιουδήποτε προσώπου με οποιονδήποτε τρόπο σε μια χώρα ή επικράτεια όπου θα αντιμετώπιζε πραγματικό κίνδυνο δίωξης ή σοβαρής βλάβης. Αυτή η αρχή διατυπώνεται στη Σύμβαση του 1951 σε σχέση με το Καθεστώς των Προσφύγων και σε πολλές άλλες διεθνείς νομικές πράξεις. Επιπλέον, η αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement) θεωρείται ευρέως ως κανόνας του εθιμικού διεθνούς δικαίου.
[ii] Για παράδειγμα, η Διεθνής Αμνηστία πρόσφατα τεκμηρίωσε σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων αιτούντων άσυλο και προσφύγων στην Ελλάδα σε δύο εκθέσεις με τίτλο «Συστηματική κράτηση παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε υποτυπώδεις συνθήκες» και «Η παγίδα ‘Δουβλίνο II’ – Επιστροφές αιτούντων άσυλο προς την Ελλάδα», που δημοσιεύτηκαν τον Ιούλιο και το Μάρτιο του 2010 αντίστοιχα και είναι διαθέσιμες στις διευθύνσεις http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR25/002/2010/en/07291fb2-dcb8-4393-9f13-2d2487368310/eur250022010en.pdf και http://www.amnesty.org/en/library/asset/EUR25/001/2010/en/e64fa2b5-684f-4f38-a1bf-8fe1b54d83b5/eur250012010en.pdf. Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία και το Κέντρο AIRE (Advice on Individual Rights in Europe – Συμβουλές για τα Ατομικά Δικαιώματα στην Ευρώπη) έχουν από κοινού παρέμβει σε δύο υποθέσεις ενώπιον των δικαστηρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ιρλανδία. Αμφότερες οι υποθέσεις αμφισβητούν την άρνηση των κυβερνήσεων να αποδεχθούν την ευθύνη για την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου εκείνων που διήλθαν μέσω της Ελλάδας, παρά μόνο σε εντελώς προαιρετική και, ως εκ τούτου, αυθαίρετη βάση. Πρόσφατα, το Εφετείο της Αγγλίας και της Ουαλίας και το Ανώτατο Δικαστήριο στο Δουβλίνο αποφάσισαν να ζητήσουν προδικαστική απόφαση σε θέματα δικαίου της ΕΕ στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατόπιν πρόσφατης εντολής του Ανώτατου Δικαστηρίου της Αγγλίας και της Ουαλίας που απαγορεύει την απομάκρυνση περαιτέρω αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι, από τις 17 Σεπτεμβρίου 2010, θα αναλάμβανε προσωρινά την ευθύνη για την επεξεργασία όλων των αιτήσεων ασύλου εκείνων τους οποίους διαφορετικά θα είχε μεταφέρει στην Ελλάδα.
[iii] Ο Κανονισμός «Δουβλίνο II», προηγουμένως «Σύμβαση του Δουβλίνου», Κανονισμός του Συμβουλίου με αρ. 343/2003 της 18ης Φεβρουαρίου 2003, είναι παράγωγο δίκαιο της ΕΕ, το οποίο εφαρμόζουν επίσης τρεις χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΕ: η Ισλανδία, η Νορβηγία και η Ελβετία. Καθορίζει ποιο κράτος είναι υπεύθυνο για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου σε περιπτώσεις όπου ο αιτών άσυλο έχει εισέλθει σε περισσότερα από ένα κράτη που συμμετέχουν στο «Δουβλίνο II».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου