ΦΥΛΑΚΕΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ: ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΠΟΓΝΩΣΗ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Φυλακές Γρεβενών: Πίσω από τη βιτρίνα ο αποκλεισμός και η απόγνωση
Αθήνα 22 Οκτωβρίου 2017
Στις 10 Οκτωβρίου 2017 η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων πραγματοποίησε επίσκεψη στις φυλακές Γρεβενών, ένα σύγχρονο φρούριο με ψηλούς τοίχους, συρματοπλέγματα, δεκάδες φυλάκια και αυστηρούς έλεγχους στην είσοδο, το οποίο βρίσκεται στη μέση του πουθενά σε μια έκταση περίπου 26 στρεμμάτων.
Τα μέλη της Πρωτοβουλίας συναντήθηκαν με εκπροσώπους κρατουμένων και επισκέφτηκαν παρουσία του διευθυντή διάφορους χώρους των φυλακών από τα μαγειρεία μέχρι και το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας όχι όμως και τις πτέρυγες όπου διαβιούν οι κρατούμενοι με τη δικαιολογία ότι το είχε απαγορεύσει ο Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής του υπουργείου Δικαιοσύνης κ. Ευτύχης Φυτράκης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο διευθυντής, ο αριθμός των κρατουμένων στο Κατάστημα είναι αντίστοιχος της χωρητικότητας της φυλακής, δηλαδή περίπου 600 κρατούμενοι από τους οποίους οι μισοί είναι αλλοδαποί και γύρω στους 120 υπόδικοι.
Χώροι-Υποδομές
Η πρώτη εικόνα που αποκομίζει κανείς από τον χώρο θα μπορούσε να πει ότι είναι σχεδόν εντυπωσιακή, το κτίριο της διοίκησης είναι άνετο, καθαρό με φρεσκοβαμμένους τοίχους και γυαλιστερά μάρμαρα. Μόνο που πίσω από αυτή την «εντυπωσιακή» εικόνα, τα προβλήματα για τους κρατούμενους συνεχίζουν να είναι υπαρκτά και δυσεπίλυτα.
Η πρώτη εικόνα που αποκομίζει κανείς από τον χώρο θα μπορούσε να πει ότι είναι σχεδόν εντυπωσιακή, το κτίριο της διοίκησης είναι άνετο, καθαρό με φρεσκοβαμμένους τοίχους και γυαλιστερά μάρμαρα. Μόνο που πίσω από αυτή την «εντυπωσιακή» εικόνα, τα προβλήματα για τους κρατούμενους συνεχίζουν να είναι υπαρκτά και δυσεπίλυτα.
Στο Κατάστημα λειτουργεί Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας με δύο τάξεις, στις οποίες φοιτούν 70 μαθητές, αν και ο καινούργιος διευθυντής του σχολείου δήλωσε πως υπάρχει έλλειψη καθηγητών. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τα προγράμματα απασχόλησης σε τρεις φρεσκοβαμμένες αίθουσες απασχόλησης - η μία με ραπτομηχανές (η οποία σύμφωνα με τον διευθυντή λειτουργεί καθημερινά, σύμφωνα όμως με τους κρατούμενους 2 φορές την εβδομάδα), η δεύτερη με ηλεκτρονικούς υπολογιστές και η τρίτη με υλικά για αγιογραφία- υπολειτουργούν, καθώς υπάρχει έλλειψη του αναγκαίου προσωπικού για τη φύλαξη των κρατουμένων. Το ίδιο ισχύει και για το μεγάλο γήπεδο ποδοσφαίρου με χλοοτάπητα που σπάνια απολαμβάνουν οι κρατούμενοι καθώς το βλέπουν απλώς μέσα από τα κάγκελα. Στη φυλακή υπάρχει επίσης συμβουλευτικός σταθμός του ΚΕΘΕΑ , αναγνωστήριο των κρατουμένων και e-επισκεπτήριο μέσω skype. Οι θέσεις του φυλακτικού προσωπικού, όπως είπε ο διευθυντής, είναι 250 και αυτή τη στιγμή είναι καλυμμένες μόνο οι 48.
Επισκεπτήρια
Μολονότι οι φυλακές Γρεβενών βρίσκονται στη μέση του πουθενά, με αποτέλεσμα οι επισκέψεις των συγγενών λόγω αποστάσεως να είναι χρονοβόρες και δαπανηρές και ως εκ τούτου σπάνιες, είναι αυτές οι φυλακές που επιλέχθηκαν από το Υπουργείο για τη δημιουργία δυο χώρων πραγματικά αναγκαίων για τους κρατούμενους - το παιδικό επισκεπτήριο και το επισκεπτήριο συζυγικής συνεύρεσης. Κι ενώ τα κτίσματα της φυλακής καλύπτουν ένα τεράστιο χώρο 18000 τ.μ έχει διατεθεί μόνο ένας μικρός διάδρομος για το παιδικό επισκεπτήριο, χώρος που ζωγραφίστηκε από έναν κρατούμενο χωρίς καμιά σοβαρή δαπάνη από το κράτος. Και το επισκεπτήριο συζυγικής συνεύρεσης προβλέπεται να λειτουργήσει πιλοτικά αφού γίνει η σχετική νομική ρύθμιση, σύμφωνα με τον διευθυντή.
Όσο για τον επιτρεπόμενο χρόνο για τα απλά επισκεπτήρια, βάση απόφασης του ίδιου του διευθυντή είναι μόνον 20-25 λεπτά, το κατώτατο δηλαδή όριο που προβλέπει ο σημερινός Σωφρονιστικός Κώδικας τη στιγμή που στις περισσότερες φυλακές είναι τουλάχιστον μία ώρα.
Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη/κοινωνική υπηρεσία/διερμηνείς
Στη φυλακή δεν υπάρχουν μόνιμοι γιατροί εκτός από δυο ψυχολόγους και 4 νοσηλευτές. Ο παθολόγος επισκέπτεται τη φυλακή τρεις φορές την εβδομάδα και ο ψυχίατρος δυο φορές την εβδομάδα, όπως και ο οδοντίατρος. Σύμφωνα με τους κρατούμενους, ο οδοντίατρος πληρώνεται από τους ίδιους για όλες τις εργασίες του εκτός από τις εξαγωγές και χρεώνει 20 ευρώ το απλό σφράγισμα. Για την εξέταση από τους γιατρούς, οι κρατούμενοι υποχρεώνονται να στέλνουν στη διεύθυνση πριν από τις επισκέψεις των γιατρών χαρτάκια με το αίτημά τους, ένα γραφειοκρατικό και αναποτελεσματικό σύστημα που προφανώς δεν καλύπτει τα επείγοντα και απρόβλεπτα περιστατικά, όπως π.χ. πονόδοντο.
Το ζήτημα της ιατρικής περίθαλψης και η έλλειψη μόνιμου γιατρού δημιουργούν μεγάλη ανησυχία και ανασφάλεια στους κρατούμενους με δεδομένο ότι η φυλακή απέχει τουλάχιστον 2 ώρες από το κοντινότερο νοσοκομείο και σε περίπτωση επείγοντος περιστατικού η κάθε καθυστέρηση στη μεταφορά τους θέτει σε κίνδυνο τη ζωή τους. Παρ’ όλα αυτά όμως, η φυλακή διαθέτει πλήρη επάρκεια σε ψυχοφάρμακα, τα οποία χορηγούνται, σύμφωνα με τον διευθυντή, σε ένα μεγάλο ποσοστό κρατουμένων που υποφέρουν από ψυχολογικά προβλήματα.
Στη φυλακή υπηρετεί μόνο μία κοινωνική λειτουργός την οποία είναι πολύ δύσκολο να προσεγγίσουν οι κρατούμενοι καθώς, όπως μας είπαν οι ίδιοι, πρέπει να της τηλεφωνήσουν με δική τους τηλεκάρτα, και η οποία συχνά αδιαφορεί για τις ανάγκες τους.
Όσο για διερμηνείς, αυτοί είναι εντελώς ανύπαρκτοι, και χρέη διερμηνέων κάνουν κρατούμενοι της ίδιας εθνικότητας που υποτίθεται ότι γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα.
Συνθήκες διαβίωσης
Σε αντίθεση με την αστραφτερή βιτρίνα της φυλακής και τις χρηματοδοτήσεις για τη βελτίωσή της, τα κονδύλια που αφορούν στις ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης είναι πενιχρά, με αποτέλεσμα οι κρατούμενοι να υποφέρουν από πολλές ελλείψεις.
Συγκεκριμένα, όπως ανέφεραν οι ίδιοι, η σίτιση είναι φτωχή και σε ποσότητα και σε ποιότητα, δεν υπάρχουν αρκετά φάρμακα, πλην των ψυχοφαρμάκων, ζεστό νερό έχουν μόνο μία ώρα το πρωί και μία το βράδυ, και η θέρμανση επίσης λειτουργεί μία ώρα το πρωί και μία ώρα το βράδυ, με δεδομένες τις συνθήκες που επικρατούν κατά τη διάρκεια του χειμώνα όπου η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το μηδέν και αναγκάζονται να κοιμούνται με τα ρούχα, εκτός αν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν αερόθερμο.
Η επικοινωνία τους με τον έξω κόσμο επίσης είναι περιορισμένη. Η πρόσβαση στο ίντερνετ την εποχή της επικοινωνίας και της τεχνολογίας δεν επιτρέπεται, εκτός από τους σπουδαστές και για αυτούς σε περιορισμένες ιστοσελίδες, ενώ η χορήγηση τηλεκάρτας είναι μάλλον σπάνια, με τους άπορους να αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα καθώς περιμένουν μία φορά τον χρόνο για να τους δοθούν τηλεκάρτες. Όσο για τα είδη προσωπικής υγιεινής δίνονται με το σταγονόμετρο.
Άδειες κρατουμένων
Ένα από τα πιο ουσιώδη προβλήματα των κρατουμένων είναι αυτό των αδειών. Οι κρατούμενοι με τους οποίους συνομιλήσαμε ανέφεραν ότι πρόκειται για μια από τις πιο φειδωλές φυλακές σχετικά με τη χορήγηση αδειών κάτι που ο διευθυντής διέψευσε, παραπέμποντάς μας σε στατιστικά στοιχεία στο ίντερνετ, τα οποία όμως είναι προσβάσιμα μόνο στον ίδιο και το Υπουργείο. Σύμφωνα με την πολιτική της διεύθυνσης για τις άδειες λόγος απόρριψης θεωρείται επίσης και το πόσα επισκεπτήρια έχει κάποιος κρατούμενος, με την αυθαίρετη λογική ότι η έλλειψη επισκεπτηρίων αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει το κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον χωρίς όμως να λαμβάνεται καθόλου υπόψη πως η συγκεκριμένη φυλακή απέχει έξι ώρες από την Αθήνα και τρεις από τη Θεσσαλονίκη, για να μην αναφέρουμε τα νησιά, καθώς και το κόστος που θα πρέπει κάθε φορά να επωμίζονται οι συγγενείς για μπορέσει ο άνθρωπός τους να πάρει άδεια. Και βέβαια με αυτή τη λογική είναι προφανές ότι οι αλλοδαποί ως επί το πλείστον αποκλείονται από το δικαίωμα στην άδεια.
Κρατούμενοι μας ανέφεραν ότι το Συμβούλιο της φυλακής τους αρνείται συστηματικά τη χορήγηση άδειας χωρίς εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση, ακόμα και ενάμιση ως τρία χρόνια μετά τη θεμελίωση του σχετικού δικαιώματός τους. Μάλιστα ορισμένοι δήλωσαν ότι έχουν υποβάλει αίτημα και έξι φορές αλλά το αίτημά τους απορρίπτεται. Πρόσφατο παράδειγμα αναλγησίας στη χορήγηση αδειών είναι η απόρριψη 6 αιτημάτων στα 7 στις 17 Οκτωβρίου 2017, όπως μας κατήγγειλαν κρατούμενοι.
Η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων έχει επανειλημμένα τονίσει ότι τα αντικειμενικά κριτήρια που προβλέπει ο νόμος θα πρέπει να υπερισχύουν έναντι των υποκειμενικών του Συμβουλίου της φυλακής (ή της λογικής του εκάστοτε διευθυντή) το οποίο οφείλει σε κάθε περίπτωση να τεκμηριώνει επαρκώς την όποια απόρριψη με αντικειμενικά κριτήρια και όχι με «μαντεψιά» ή φρονηματικά κριτήρια (βλ. Υπόμνημα).
Η συνάντηση με εκπρόσωπους των κρατουμένων έγινε στο χώρο που λειτουργεί ως λογιστήριο της φυλακής. Οι κρατούμενοι ανέφεραν ότι πράγματι υπάρχει μια βελτίωση τα δυο τελευταία χρόνια σε σχέση με τις συνθήκες κράτησης η οποία αποδίδεται στα μέτρα αποσυμφόρησης του προηγούμενου υπουργού Ν. Παρασκευόπουλου - που στην ουσία τα ανέτρεψε ο σημερινός υπουργός κ. Κοντονής με την κουτσή τροπολογία του. Όσο για τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, παρότι λειτουργούν όντως ανακουφιστικά και εποικοδομητικά στο βασανιστήριο του εγκλεισμού, όπως διευκρίνισαν πολύ απέχουν σε ποιότητα και εύρος από αυτό που διαφημίζει το Υπουργείο και ο διευθυντής της φυλακής και ζήτησαν αυτά τα προγράμματα να διευρυνθούν ώστε να μπορούν να τα παρακολουθούν περισσότερα άτομα. Επίσης ζήτησαν να μπορούν να δανείζονται με ευχέρεια βιβλία από τη βιβλιοθήκη που έχει περισσότερα από 2000 βιβλία (από δωρεές) τα οποία απ’ ό,τι φαίνεται είναι για να παραμένουν στα ράφια.
Οι κρατούμενοι μετέφεραν στα μέλη της Πρωτοβουλίας τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους βάζοντας ως προτεραιότητα το ζήτημα της υγείας και της έλλειψης μόνιμης ιατρικής παρακολούθησης, αλλά και την ανάγκη τους για επικοινωνία αφού λόγω της τοποθεσίας της φυλακής τα επισκεπτήρια είναι σπάνια και οι απορρίψεις των αδειών τους συχνές και επαναλαμβανόμενες. Όπως είπε ένας κρατούμενος: «Έχει αρχίσει να μειώνεται το λεξιλόγιό μου», και η φράση αυτή περιγράφει με ακρίβεια την αίσθηση της απομόνωσης.
Οι κρατούμενοι χαρακτήρισαν τη φυλακή ως «άτυπα πειθαρχική φυλακή» και τα προγράμματα «για το θεαθήναι», αφού οι περισσότεροι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά, με τη δικαιολογία πάντα ότι δεν υπάρχει αρκετό προσωπικό φύλαξης. Επίσης, εξέφρασαν μεγάλο προβληματισμό για το θέμα της επανένταξης και για το πώς η έλλειψη μέριμνας για τους αποφυλακισθέντες μπορεί να τους κάνει «πιο επικίνδυνους από όσο ήταν όταν μπήκαν».
Όσο για το αν εκπρόσωποι της σημερινής κυβέρνησης τούς έχουν επισκεφτεί, οι κρατούμενοι δήλωσαν πως εκπρόσωποι της κυβέρνησης έχουν επισκεφθεί μια φορά το Κατάστημα χωρίς όμως να μπουν στον κόπο να έρθουν σε επαφή μαζί τους, να συνομιλήσουν και να ακούσουν τα προβλήματά τους.
Η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων παραμένει όπως πάντα στο πλευρό των κρατουμένων και ζητάει από το αρμόδιο Υπουργείο να σταματήσει η καταστολή μέσω ψυχοφαρμάκων ως τρόπος σωφρονισμού και αντ’ αυτού να εξασφαλιστεί το βασικό αίτημα όλων των κρατουμένων σε όλες τις φυλακές της χώρας: ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, που αφορούν, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη με μόνιμους γιατρούς, σίτιση, ζεστό νερό, θέρμανση, επισκεπτήρια.
Καλεί επίσης την κυβέρνηση να προβεί άμεσα στις απαραίτητες ρυθμίσεις για τον απεγκλωβισμό των κρατουμένων μέσα από τη χρήση του νόμιμου δικαιώματός τους στην άδεια, κάτι που δεν φαίνεται να είναι στις προθέσεις της ούτε στον νέο, υπό διαβούλευση σωφρονιστικό κώδικα, όπου εξακολουθεί να επαφίεται σε συχνά αυθαίρετες, υποκειμενικές αποφάσεις του συμβουλίου.
Να σταματήσει τη μέθοδο της ανακοίνωσης προγραμμάτων επιμόρφωσης και απασχόλησης που παραμένουν κενό γράμμα, λόγω επίκλησης έλλειψης προσωπικού από τις διευθύνσεις των φυλακών, πράγμα που είναι γνωστό και στο υπουργείο. Συνεπώς οι εξαγγελίες παραμένουν ανενεργές και αντί να λειτουργούν προς όφελος των κρατουμένων κατά τη διάρκεια της έκτισης της ποινής τους και στο μετέπειτα στάδιο της ένταξής τους στην κοινωνία, προβάλλονται ως βιτρίνα σωφρονιστικής πολιτικής, η οποία δεν εφαρμόζεται.
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ
Πηγή: http://www.tokeli.gr/2017/10/blog-post_23.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου