ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΔΙΚΤΥΟY ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗΣ ΒΙΑΣ για την αναγνώριση του ρατσιστικού κινήτρου στην υπόθεση του Σαχζάτ Λουκμάν

ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗΣ ΒΙΑΣ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Η αναγνώριση του ρατσιστικού κινήτρου στην υπόθεση του Σαχζάτ Λουκμάν

Η απόφαση 398/2014 του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Αθηνών στην υπόθεση ανθρωποκτονίας του Σαχζάτ Λουκμάν αποτελεί σταθμό για την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας από την ελληνική δικαιοσύνη. Το Δικαστήριο επιβεβαίωσε την άποψη που είχε υποστηρίξει και το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας ότι το έγκλημα είχε ρατσιστικό κίνητρο, δηλαδή υπαγορεύθηκε «από αισθήματα ρατσιστικού μίσους».

Το Δικαστήριο αιτιολόγησε την απόφασή του αναφερόμενο στα ποιοτικά στοιχεία και τις ειδικές περιστάσεις διάπραξης του εγκλήματος που το οδήγησαν στο συμπέρασμα αυτό:

«[ε]πίθεση από υπέρτερους αριθμητικά δράστες – μεταμεσονύκτια ώρα – κατά αγνώστου ανθρώπου που στοχοποιήθηκε ως Πακιστανός μετανάστης, με τη χρήση μαχαιριών, σε περιοχή που συχνάζουν αλλοδαποί μετανάστες και είναι ευχερής ο εντοπισμός του θύματος, χωρίς προηγούμενη πρόκληση από αυτό, πλήξη με αλλεπάλληλες μαχαιριές, διαφυγή με λήψη των πειστηρίων και απόκρυψη των διακριτικών γνωρισμάτων του μεταφορικού μέσου, κίνηση χωρίς το φόβο του εντοπισμού και της σύλληψης (…)».

Όπως επανειλημμένα έχει επισημάνει το Δίκτυο, τα στοιχεία αυτά είναι ορισμένα από τα στοιχεία που διακρίνουν τα ρατσιστικά εγκλήματα στην πλέον κλασική τους μορφή. Μάλιστα, από τις πρώτες καταγραφές του Δικτύου προέκυψε και δόθηκε έμφαση στο συγκεκριμένο μοτίβο ρατσιστικού εγκλήματος. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο νομικός συλλογισμός που στοχεύει στην αξιολόγηση του κινήτρου ενός εγκλήματος προϋποθέτει την εξέταση των πραγματικών περιστατικών στο σύνολό τους και τη μεταξύ τους διασύνδεση. Επομένως, ενώ ορθώς το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η εύρεση υλικού στην οικία ενός εκ των κατηγορουμένων και η ύπαρξη ακραίων πολιτικών πεποιθήσεων  δεν αρκεί από μόνη της για να προσδοθεί ρατσιστικός χαρακτήρας στην αξιόποινη συμπεριφορά αμφοτέρων των κατηγορουμένων, πρέπει να τονιστεί ότι οι ενδείξεις διασύνδεσης ενός υπόπτου/κατηγορουμένου με ρατσιστικές και νεοναζιστικές ομάδες οφείλουν πάντα να διερευνώνται από τις ανακριτικές και δικαστικές αρχές, ως πιθανά αποδεικτικά στοιχεία του ρατσιστικού κινήτρου.

Επιπλέον, η εξέταση του κινήτρου ενός εγκλήματος προκειμένου να αποσαφηνιστεί το ενδεχόμενο του ρατσιστικού απαιτεί σε ορισμένες περιπτώσεις την συνεκτίμηση στοιχείων προφανών και κάποιων λιγότερο φανερών. Δεν αποκλείεται στοιχεία προφανή, όπως λ.χ. η αλλοδαπότητα του θύματος, να μην αρκούν ώστε να καταλήξουμε σε ασφαλές συμπέρασμα. Με άλλα λόγια, υπάρχει περίπτωση ένα έγκλημα με θύμα άτομο άλλης εθνικής προέλευσης να μην αποτελεί ρατσιστικό έγκλημα, αλλά οι δικαστικές αρχές οφείλουν να το εξετάσουν και να απομακρύνουν τη διάσταση αυτή αιτιολογημένα.

Ωστόσο, υπάρχουν και εγκλήματα στα οποία τα κίνητρα είναι μεικτά και ο ρατσισμός ή η προκατάληψη είναι ένα από αυτά. Έτσι, λ.χ. δύναται το κίνητρο να είναι η αφαίρεση περιουσιακών στοιχείων (συνήθως χρήματα) από το αλλοδαπό θύμα, αλλά η αλλοδαπότητα/ευαλωτότητα του θύματος να αποτελεί το στοιχείο που επιτρέπει ή υποκινεί τους δράστες να διαπράξουν το έγκλημα και συχνά με τόσο βάναυσο τρόπο ώστε στην ουσία να υποδηλώνεται η απόλυτη απαξίωση της αξιοπρέπειας του θύματος λόγω της εθνικής του προέλευσης. Συνήθως, ειδικότερες περιστάσεις του τρόπου τέλεσης του εγκλήματος μαρτυρούν και συντείνουν στο συμπέρασμα ότι το ίδιο έγκλημα δεν θα είχε διαπραχθεί έναντι ατόμου που δεν φέρει τα ίδια χαρακτηριστικά (λ.χ. έναντι ατόμου που δεν είναι αλλοδαπός και χωρίς χαρτιά ή δεν είναι τρανς) ή κι αν ακόμα το ίδιο έγκλημα είχε διαπραχθεί, δεν θα ήταν εξίσου βίαιος ο τρόπος.

Η ρατσιστική βία, όπως και άλλες σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι συνυφασμένη με έντονα αρνητικά συναισθήματα και μακροχρόνιες επιπτώσεις για το θύμα, όπως φόβο, θυμό, απογοήτευση και δυσκολία, αν όχι αδυναμία, αποκατάστασης της βλάβης που υφίσταται. Για το λόγο αυτό, στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης στρατηγικής αντιμετώπισης που χρήζει η ρατσιστική βία  ως δομικό και συλλογικό πρόβλημα μιας κοινωνίας, δεν πρέπει να υποβαθμίζεται η ατομικότητα του θύματος και η προσπάθεια επανόρθωσης των συνεπειών του ρατσιστικού εγκλήματος σε αυτό. Ο αντίκτυπος ωστόσο της τιμωρίας των δραστών υπερβαίνει την ατομική περίπτωση και εκφράζει στην πράξη την προστασία κάθε ατόμου διαφορετικού και κάθε μέλους μιας κοινότητας που στοχοποιείται από άτομα και ομάδες εμφορούμενα από ρατσιστικό, ομοφοβικό ή τρανσφοβικό μίσος.

Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι η αναγνώριση της επιβαρυντικής περίστασης και η συνακόλουθη αύξηση της ποινής εξυπηρετεί δύο σκοπούς: πρώτον, συμβολίζει την ειδική απαξία που μια δημοκρατική κοινωνία με σεβασμό στη διαφορετικότητα επιφυλάσσει στη ρατσιστική βία και δεύτερον, ανταποκρίνεται κατά τρόπο αναλογικότερο στη βαναυσότητα της πράξης έναντι του θύματος που συνήθως είναι πιο ευάλωτο και δεν έχει ουσιαστική πρόσβαση ή αντιμετωπίζει ουσιώδη εμπόδια στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη.

Ο Σαχζάτ Λουκμάν δολοφονήθηκε γιατί στο πρόσωπό του στοχοποιήθηκε κάθε άτομο με τα δικά του χαρακτηριστικά. Η αναγνώριση του ρατσιστικού κινήτρου των καταδικασθέντων δεν αποτελεί μόνο νομική νίκη των φορέων που εργάζονται για την καταπολέμηση της ρατσιστικής βίας, αλλά εν τέλει, της ίδιας της Δικαιοσύνης που με την πλήρη αιτιολογία της απόφασής της δείχνει αντανακλαστικά αφύπνισης έναντι του ρατσιστικού εγκλήματος.

Το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας εκφράζει την ικανοποίησή του για την απόφαση αυτή, ιδίως δεδομένου του κλίματος ατιμωρησίας που καλλιεργήθηκε για μακρά περίοδο. Ας αποτελέσει η απόφαση αυτή ένα ακόμα έναυσμα ώστε κανένα έγκλημα υποκινούμενο αποκλειστικά ή σωρευτικά από μίσος ή προκατάληψη να μην υποτιμάται ως κοινό έγκλημα.

Περισσότερες πληροφορίες:

Τίνα Σταυρινάκη, racistviolence@nchr.gr, 210.7233216

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΓΝΟΗΣΗ ΣΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΟ ΠΟΛΥΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Η Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα – «Πλειάδες» και οι ακόλουθοι Φορείς και Συλλογικότητες της Κοινωνίας των Πολιτών που συνυπέγραψαν στις αρχές Μαϊου 2015 την Πρόταση και τις Συστάσεις για την αναμόρφωση της Παιδείας "προς το ανθρωπινότερο και πιο συμπεριληπτικό", διαμαρτύρονται για την πλήρη, ολοσχερή αγνόηση των αιτημάτων που τέθηκαν στους αρμόδιους, από μεγάλη μερίδα, μεταξύ άλλων, και των πλέον ευάλωτων συμπολιτών και συμπολιτισσών μας, και χαρακτηρίζει το πολυνομοσχέδιο που άνοιξε προς διαβούλευση μέχρι τις 26 Ιουνίου 2015 ως, αφενός, άλλη μια χαμένη ευκαιρία, αφετέρου ως ένδειξη έλλειψης ευαισθησίας απέναντι στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θηλυκώνουν αναγκαία με το -επίσης ανθρώπινο- δικαίωμα στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη της προσωπικότητας χωρίς δυσανάλογη επέμβαση του Κράτους.

Υπενθυμίζουμε το κείμενο της παρέμβασής μας και προσκαλούμε εκ νέου τους αρμοδίους σε μελέτη του και σχετική ανταπόκριση της Πολιτείας:

"Η Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα – «Πλειάδες» και οι Φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών που συνυπογράφουν την παρούσα Πρόταση χαιρετίζουν την διαπίστωση – παραδοχή από την Κυβέρνηση της συνολικής υποβάθμισης της γενικής παιδείας στη χώρα μας (επισυνάπτεται παράρτημα με πληθώρα σχετικών αναφορών), με την ειδίκευση, την κατάρτιση και την προετοιμασία για ένταξη στην αγορά εργασίας να έχουν αντικαταστήσει τη συνταγματική επιταγή για καλλιέργεια, ολοκληρωμένη γνώση και δημιουργία συνειδητών και υπεύθυνων πολιτών. Παράλληλα, ενθαρρύνουν ζωηρά τη διακηρυχθείσα πρόθεση της νέας Κυβέρνησης να αναμορφώσει το εκπαιδευτικό σύστημα, τόσο σε επίπεδο αξιακών αρχών, όσο και από έποψης δομής και περιεχομένου του εκπαιδευτικού συστήματος.

Στην Ελλάδα αποκλείονται από την πρόσβαση στην εκπαίδευση εκατοντάδες χιλιάδες ανήλικοι που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες (παιδιά με αναπηρία, Ρομά κ.ά.).

Παράλληλα, στη χώρα φοιτούν σήμερα, ως ενταγμένοι στην υποχρεωτική εκπαίδευση, εκατοντάδες χιλιάδες αλλοδαποί μαθητές, καθώς και απροσδιόριστος, ιδιαίτερα υψηλός όμως, αριθμός ανηλίκων, οι γονείς των οποίων δεν ασπάζονται τη χριστιανική ορθόδοξη θρησκεία και παράδοση. Μεγάλο, δε, μέρος των Χριστιανών Ορθοδόξων γονέων, που δεν είναι ιδιαίτερα ή και καθόλου θρησκευόμενοι, δεν αποδέχονται ως κάτι χρήσιμο τη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών στο σχολείο των παιδιών τους. Παράλληλα, μεγάλος αριθμός μαθητών φοιτά σε σχολεία όπου η εκπαίδευση που παρέχεται προσκρούει ευθέως στις πεποιθήσεις των γονέων τους, οι οποίοι αναγκάζονται να τα στείλουν σε σχολειά υπό τη δαμόκλειο σπάθη των ποινικών και λοιπών κυρώσεων, παρότι η συμβατότητα μεταξύ παρεχόμενης εκπαίδευσης στο παιδί και συστήματος πεποιθήσεων του γονέα έχει διακηρυχθεί ως ατομικό δικαίωμα που κατοχυρώνεται σε Συμβάσεις τις οποίες η χώρα μας έχει υπογράψει και κυρώσει και συνεπώς δεσμεύεται από αυτές με υπερνομοθετική ισχύ. Σε περιπτώσεις που γονείς λόγω των πεποιθήσεών τους αντιδρούν έντονα με την υποχρεωτική εκπαίδευση ως έχει στη χώρα μας και δεν διαθέτουν εναλλακτική λύση πρόσβασης των παιδιών τους σε σχολείο που να μην προσκρούει στις θρησκευτικές ή/και θεμελιώδεις αξιακές πεποιθήσεις τους, αναγκάζονται αφενός να καταβάλλουν υπέρμετρες προσπάθειες προκειμένου να υποστηρίξουν την εκπαίδευση των παιδιών τους σε συνθήκες αποσχολειοποίησης, αφετέρου τίθενται εκτός του επιτρεπόμενου πλαισίου που θέτει η έννομη τάξη μας και κινδυνεύουν με άσκηση ποινικών διώξεων σε βάρος τους έως και αφαίρεσης της επιμέλειας των παιδιών τους, λόγω ακριβώς της άσκησης δικαιώματός τους που αναγορεύεται σε ανθρώπινο και προστατεύεται υπερνομοθετικά.

Στα πλαίσια αυτού, δηλώνουμε τη διαθεσιμότητά μας να συνεπικουρήσουμε κατά το μέτρο των δυνατοτήτων μας σε κάθε αναμορφωτική προσπάθεια κινείται στην κατεύθυνση της εκπαιδευτικής αναμόρφωσης «προς το ανθρωπινότερο» και προβαίνουμε στις εξής προκαταρκτικές επισημάνσεις:

Επισημαίνουμε συνοπτικά ότι:

Το Σύνταγμα της Ελλάδας, στο 16^ο άρθρο του, διατυπώνει μεταξύ άλλων πως η παιδεία είναι «βασική αποστολή του κράτους», πως η παιδεία σκοπεύει και «την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης» και πως «τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα». Το δε άρθρο 5 παρ.1 του Συντάγματος, εγγυάται στον καθένα το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του ως προς όλες τις εκφάνσεις που την συνθέτουν.

Σύμφωνα με το Ν. 1566/1985, όσο και με το Ν. 682/1977 που αφορά στην ιδιωτική εκπαίδευση, την πρωταρχική ευθύνη για την εκπαίδευση έχει καταρχάς το υπουργείο παιδείας, το οποίο με υπουργικές αποφάσεις και προεδρικά διατάγματα ορίζει την οργάνωση και λειτουργία των σχολείων, την εγγραφή, μετεγγραφή και κατάταξη των μαθητών, την έναρξη και λήξη του σχολικού έτους, τη αξιολόγηση των μαθητών, την οργάνωση της μαθητικής ζωής, το γενικό πλαίσιο των σχολικών εκδηλώσεων και κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετική με τη λειτουργία των σχολείων. Το υπουργείο, επίσης, επιβάλλει τη διδακτέα ύλη μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα. Η εγγραφή και φοίτηση των παιδιών στις κρατικές και ιδιωτικές δομές που λειτουργούν με βάση συγκεκριμένη εκπαιδευτική ύλη είναι υποχρεωτική από το νηπιαγωγείο και για 9 χρόνια (Δημοτικό, Γυμνάσιο). Σχολεία που προωθούν εναλλακτικά εκπαιδευτικά μοντέλα δεν λειτουργούν επισήμως στη χώρα, διότι δεν ενεργοποιείται στην πράξη η σχετική εξουσιοδοτική διάταξη του Ν. 682/1977 (άρθ.3 παρ.3).

Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων 

καθορίζεται από τα άρθρα 36 έως 52  του Νόμου 3966 (ΦΕΚ 118/Α/24-5-2011)

Ο δε Ν.1566/85, διατυπώνει, μεταξύ άλλων, ότι η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση υποβοηθά ειδικότερα του μαθητές «να διακατέχονται από πίστη προς την πατρίδα και τα γνήσια στοιχεία της ορθόδοξης Χριστιανικής παράδοσης».

Παράλληλα, στα κράτη μέλη της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, η ανεξιθρησκία και η ελευθερία συνείδησης είναι απαράβατα νομικά εγγυημένη, ενώ ο προσηλυτισμός απαγορεύεται. Τούτο συνεφέλκεται απόλυτο σεβασμό στην ετερότητα, επιταγή για ανεκτικότητα και αξιακή ουδετερότητα στους χώρους που εκφράζεται ο σκληρός πυρήνας του κράτους, όπως αυτός της δικαιοσύνης αλλά και της υποχρεωτικής σχολικής εκπαίδευσης. Άλλες έννοιες που ανακύπτουν σχετικά είναι η ισότητα στην αξιοπρέπεια (οι άνθρωποι δεν διαφέρουν στην αξιοπρέπεια επειδή έχουν διαφορετικό θρησκευτικό προσανατολισμό ή σύστημα πεποιθήσεων), η αμοιβαιότητα (αναγνωρίζω στους άλλους όσα θέλω ν’ αναγνωρίζουν σε μένα) και άλλες.

Η εθνική νομοθεσία υποχρεωτικά ερμηνεύεται υπό το φως, υποτάσσεται στα νομοθετικά κελεύσματα του Συντάγματος της Ελλάδας, της ΕΣΔΑ και των συμπληρωματικών σε αυτήν Πρωτοκόλλων που έχει υπογράψει και κυρώσει η χώρα, καθώς και των λοιπών συμβάσεων και νομοθετημάτων με υπερνομοθετική ισχύ. Σε περίπτωση που η εθνική νομοθεσία διαπιστώνεται ότι αντιτίθεται στα τελευταία, οφείλει να υποχωρεί και να μην εφαρμοζεται, να τροποποιηθεί ή να συμπληρωθεί κατάλληλα.

Υπενθυμίζεται δε ότι σημαντικά διεθνή νομικά «εργαλεία» κατοχυρώνουν το δικαίωμα των γονέων να είναι η εκπαίδευση των παιδιών τους σύμφωνη με τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις τους.

Το 2^ο άρθρο του 1^ου Πρόσθετου στην ΕΣΔΑ Πρωτοκόλλου, ορίζει ότι: «Άρθρο 2 - Δικαίωμα στην εκπαίδευση. Ουδείς δύναται να στερηθή του δικαιώματος όπως εκπαιδευθή. Παν Κράτος εν τη ασκήσει των αναλαμβανομένων υπ' αυτού καθηκόντων επί του πεδίου της μορφώσεως και της εκπαιδεύσεως θα σέβεται το δικαίωμα των γονέων όπως εξασφαλίζωσι την μόρφωσιν και εκπαίδευσιν ταύτην συμφώνως προς τας ιδίας αυτών θρησκευτικάς και φιλοσοφικάς πεποιθήσεις.»

Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών: Άρθρο 26  (1) Καθένας έχει το δικαίωμα στην εκπαίδευση (…)  (2) Η Εκπαίδευση θα πρέπει να στοχεύει την πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και την ενδυνάμωση του σεβασμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Θα πρέπει να προωθεί την κατανόηση, την ανεκτικότητα και τη φιλία μεταξύ όλων των εθνών, των εθνικών ή θρησκευτικών ομάδων, και να ακολουθεί τις δραστηριότητες των Ηνωμένων Εθνών για τη διατήρηση της ειρήνης. (3) Οι γονείς έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν το είδος της εκπαίδευσης που θα δοθεί στα παιδιά τους.

Άλλα κορυφαία νομικά «εργαλεία», εκτός της ΟΔΔΑ (άρθ.26 παρ.3) και της ΕΣΔΑ (2ο άρθ. 1ου ΠΠΠ), όπως η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού των Ηνωμένων Εθνών (άρθ.5, μεταξύ άλλων), το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (άρθ.13.3) η ICCPR (άρθ.18 παρ.4 σε συνδ με 4 παρ.2), ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. (άρθ.14 παρ.4), εγγυώνται το σεβασμό εκ μέρους του κράτους στο δικαίωμα των γονιών να έχουν τα παιδιά τους εκπαίδευση σύμφωνη με τις πεποιθήσεις τους (εφόσον βέβαια αυτές δεν αντιστρατεύονται τις ανθρωπιστικές και δημοκρατικές αξίες, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα μιλούσαμε για καταχρηστική επίκληση των προστατευτικών αυτών διατάξεων, μη ανεκτή στα κράτη δικαίου), ο δε Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για την Εκπαίδευση, ήδη σε έκθεση του 2007, διατύπωσε πως η κατ’ οίκον εκπαίδευση θα έπρεπε να είναι μια νόμιμη εκπαιδευτική επιλογή σε όλα τα κράτη μέλη. Από δε πλευράς ηπίου δικαίου, έχει σχετικά με το θέμα εκδοθεί και υποστηρικτική της αποσχολειοποιημένης εκπαίδευσης σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (23 Οκτ.2012) προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο απαρέγκλιτος σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως διατυπώνονται στις Συμβάσεις και όπως σμιλεύονται νομολογιακά από τα όργανα που τοποτηρούν τις αντίστοιχες Συμβάσεις που τα κατοχυρώνουν, αποτελούν πυλώνα και θεμέλιο του Πολιτεύματός μας.

Συνεπώς, κάθε νομοθεσία ή πρακτική που τα παραβιάζει δεν μπορεί παρά να χαρακτηρισθεί «Αντιδημοκρατική».

Εν όψει και των προμνησθέντων, η Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα – «Πλειάδες» και οι συνυπογράφουσες οργανώσεις και συλλογικότητες της Κοινωνίας των Πολιτών, απευθύνουν τις ακόλουθες ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ προς την Ελληνική Πολιτεία:

• Τον διαχωρισμό του Υπουργείου Πολιτισμού και Παιδείας από το Υπουργείο Θρησκευμάτων.

• Την τροποποίησή του περιεχομένου του μαθήματος των θρησκευτικών στη διδακτέα ύλη, προς την κατεύθυνση αξιακά μη φορτισμένης θρησκειολογίας. Την απομάκρυνση θρησκευτικών λειτουργών συγκεκριμένης θρησκείας από θέσεις εκπαιδευτικών υπηρετούντων σε σχολεία.

• Την πρόβλεψη απαλλαγής από κάθε θρησκευτική δραστηριότητα με απλή δήλωση του γονέα ή του παιδιού, πλήρως αναιτιολόγητη. Άμεση ανάκληση της από 25-01-2015 εγκυκλίου (12773/Δ2/23-1-2015).

• Την συγκρότηση ομάδας εργασίας προκειμένου να υλοποιηθούν συγκεκριμένες παρεμβάσεις προς διασφάλιση του δικαιώματος που κατοχυρώνει η παρ.1 του άρθ.14 της Σύμβασης Δικαιωμάτων του Παιδιού

• Την αφαίρεση θρησκευτικών πρακτικών (ιδίως προσευχή, εκκλησιασμός) και συμβόλων από το χώρο και το ωρολόγιο πρόγραμμα του δημόσιου σχολείου.

• Την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας και έκφρασης φύλου

• Την άμεση παρέμβαση σε περίπτωση που ο θεσμικός λόγος αποκλείει, περιθωριοποιεί ή στοχοποιεί τα λοατ άτομα (γονείς, εκπαιδευτικούς ή μαθητές) ή αναπαραγάγει αρνητικά στερεότυπα γι’αυτά.

• • Συμπερίληψη στα διδακτικά εγχειρίδια θετικών εικόνων και αναφορών (ομογονεϊκές οικογένειες, λοατκι άτομα) ώστε να μην αποσιωπάται η πραγματικότητα λόγω των προβαλλόμενων επικρατούντων προτύπων και να μην αναπαράγονται τα αρνητικά στερεότυπα.

• Τη δημιουργία εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας στο σχολικό περιβάλλον

• Στοχευμένες Δράσεις προς αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού με βάση την ταυτότητα φύλου – σεξουαλικό προσανατολισμό σε βάρος λοατκι ατόμων – ενημέρωση με προβολές, βιωματικές δράσεις, θεατρικές παραστάσεις και άλλα βιωματικά εργαλεία

• Ενθάρρυνση και στήριξη των εκπαιδευτικών από τα στελέχη της εκπαίδευσης στην κατεύθυνση της υποχρεωτικής πραγματοποίησης προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής σε όλες τις τάξεις του σχολείου. 
• Την τροποποίηση του Ν. 1566/1985 με την προσθήκη της δυνατότητας ίδρυσης και λειτουργίας δημόσιων (δημοκρατικών, με ειδικές εκπαιδευτικές κατευθύνσεις όπως Μοντεσσόρι, Βάλντορφ Στάϊνερ κλπ) σχολείων, αντίστοιχης και ισότιμης αναγνώρισης. Τη νομιμοποίηση και θεσμοθέτηση άλλων ήδη εφαρμοσμένων σε άλλες χώρες της Ε.Ε. μορφών εκπαίδευσης και την ένταξη τους σε όλες τις βαθμίδες δημόσιας παιδείας
• Την θέσπιση δυνατότητας συμμετοχής των αποφοίτων εναλλακτικών κατευθύνσεων σχολείων σε γενικές εξετάσεις στο τέλος της σχολικής ζωής [1] προκειμένου να πιστοποιηθεί η κατάκτηση ενός επιπέδου γνώσεων ώστε να εισαχθούν, εφόσον το επιθυμούν, στην ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση.
• Την ενεργοποίηση της εξουσιοδοτικής διάταξης της παρ.3 του άρθρου 3 του Ν. 682/1977 για τα ιδιωτικά σχολεία, η οποία ορίζει ότι: «3. Κατ' εξαίρεσιν της διατάξεως της παρ. 1 του παρόντος άρθρου, επιτρέπεται η ίδρυσις και λειτουργία πειραματικού τύπου ιδιωτικών σχολείων. Η ίδρυσις γίνεται δι' αποφάσεως του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, μετ' αίτησιν του ενδιαφερομένου και σύμφωνον γνώμην του Κ.Ε.Μ.Ε. Δια της αυτής αποφάσεως καθορίζονται το αναλυτικόν και ωρολόγιον πρόγραμμα και αι μέθοδοι διδασκαλίας, τα των τυχόν προσθέτων προσόντων του διδακτικού προσωπικού, ως και παν έτερον θέμα αφορών εις την λειτουργίαν και εποπτείαν των σχολείων τούτων.» Με τον τρόπο αυτόν θα μπορούσε να δοθεί η δυνατότητα σε ιδιώτες που επιθυμούν, να ιδρύσουν και να λειτουργήσουν δημοκρατικά σχολεία, Μοντεσσοριανά, Waldorf-Steiner, δομές εξωσχολικής μάθησης (unschooling) κλπ., ώστε να μπορούν να έχουν επιλογή επί της εκπαίδευσης των παιδιών τους και οι γονείς με διαφορετικές φιλοσοφικές πεποιθήσεις από αυτές της πλειοψηφίας.
• Την επέκταση και αναβάθμιση καλλιτεχνικών σχολείων, μουσικών σχολείων, ειδικών σχολείων και λοιπών σχολείων (προτύπων, προτύπων πειραματικών κλπ.) με ειδικές κατευθύνσεις.
• Προτεινόμενη («ευέλικτη») και όχι δεσμευτική ύλη και βιβλιογραφία. Αποδέσμευση από την υποχρέωση αποκλειστικής χρήσης σχολικών εγχειριδίων που εγκρίνει το κράτος (επιτροπόμενες μορφές εναλλακτικής διδασκαλίας μέσω επισκέψεων, οπτικοακουστικών μέσων, βιωματικών εργαλείων και λοιπών μέσων που κρίνει κατάλληλα ο/η εκπαιδευτικός).
• Θεσμοθέτηση του δικαιώματος στη μη τυπική – εξωσυστημική εκπαίδευση. Αλλαγή της θεσμοθέτησης έτσι ώστε ευρείες μορφές παιδείας που δεν εντάσσονται εξολοκλήρου ή καθόλου στην τυπική παιδεία (π.χ. κατ’οίκον εκπαίδευση, αποσχολειοποίηση και άλλες μορφές εκπαίδευσης) να είναι νομικά αποδεκτές και να υπάρχει δυνατότητα κρατικής υποστήριξής τους, χωρίς να επιβάλλεται η ιδιωτικοποίηση τους (συνήθως υποστηρίζονται σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοικησης με συμμετοχή γονέων, όπου επιτρέπεται από την κεντρική Διοίκηση). Για παράδειγμα, τα παιδιά που εκπαιδεύονται σε συνθήκη αποσχολειοποίησης, θα πρέπει να αποκτούν πρόσβαση σε σχετικές υποδομές (αθλητικές δραστηριότητες σχολείου της περιοχής τους, βιβλιοθήκες κλπ.) ώστε να υποστηρίζονται πολύπλευρα στην εκπαιδευτική μορφή επιλογής των γονέων τους.
• Θεσμική ενίσχυση της συμμετοχικότητας των παιδιών σε αποφάσεις που αφορούν στην εκπαίδευση και την καθημερινότητά τους, σύμφωνα και με το άρθρο 12 της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού.
• Θεσμική κατοχύρωση του καθοριστικού ρόλου των γονέων σε αποφάσεις που αφορούν στην εκπαίδευση των παιδιών τους, σύμφωνα και με το άρθρο 12 της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού, το άρθρο 2 του 1^ου Πρόσθετου στην ΕΣΔΑ Πρωτοκόλλου, την παρ.3 του άρθ.26 της Οικουμενικής Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών κ.ά.
• Εισαγωγή πρακτικού και αποτελεσματικού μηχανισμού παραπόνων που θα μπορεί να θεραπεύσει άμεσα προβληματικές καταστάσεις που αφορούν στην άσκηση του δικαιώματος των παιδιών στην εκπαίδευση.
• Δημιουργία και εισαγωγή ευέλικτων, ταχείας παρέμβασης μηχανισμών που θα εποπτεύουν αποτελεσματικά την καταπάτηση των δικαιωμάτων του παιδιού και την επίλυση θεμάτων ελλιπούς κοινωνικοποίησης, κακοποίησης και εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον ή σε ό,τι σχετίζεται με αυτό.
• Πρόβλεψη, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, για τη δημιουργία στα σχολεία ή πέριξ αυτών κήπων – μποστανιών – μικρής φάρμας με ζώα, προς όξυνση της οικολογικής αντίληψης, του φυσικού περιβάλλοντος κοκ. Ρύθμιση των κτιριακών προδιαγραφών για τα σχολεία και τα πανεπιστήμια έτσι ώστε η στέγαση τους να μπορεί να αποτελεί βιωματικό και μαθησιακό εργαλείο π.χ. με καινοτομικές οικολογικές κατασκευές βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, παραδοσιακές κατασκευές ή σφαιρικές και άλλες ευέλικτες αρχιτεκτονικές δομές.
• Πρόβλεψη για εισαγωγή δράσεων κοινωνικής ευαισθητοποίησης και υπευθυνότητας σε διδακτικό και εξω-διδακτικό χρόνο.
• Πρόγραμμα ένταξης των τεχνών σε όλους τους κλάδους και όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης. Παρουσία των διαφόρων τεχνών αυτών στην εκπαίδευση σε πολλές μορφές ανάλογα με τις προτάσεις των συμμετεχόντων και τα αιτήματα των σχολείων: παραστάσεις, σεμινάρια, εργαστήρια, έρευνα, πειράματα, δημιουργία έργων, εκδρομές, βιώματα ενταγμένα σε κάποια μαθησιακή δραστηριότητα, εισηγήσεις για τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς κ.ά. Επέκταση των δράσεων του προγράμματος ένταξης τεχνών πέραν του σχολείου και στις εξωσχολικές δραστηριότητες.
• Τη θεσμοθέτηση συμβάσεων εργασίας των καλλιτεχνών και ειδικών διδασκάλων με το Δημόσιο,  οι οποίες θα στηρίζονται στην αξιολόγηση των ικανοτήτων των διδασκάλων αυτών και όχι στην τυπική τους εκπαίδευση, η οποία θα μπορεί πάντως να συνεκτιμάται εφόσον συντρέχει. Τον εμπλουτισμό θεσμών και δομών πολιτιστικών και καλλιτεχνικών ανταλλαγών αλλά και φιλοξενίας για επισκέπτες του σχολείου και της κοινότητας.
• Την εξάντληση των δυνατοτήτων διασύνδεσης μεταξύ Υπουργείων ώστε να δοθεί λύση στο φλέγον ζήτημα της απουσίας ή/και ανεπάρκειας προσβασιμότητας στην εκπαίδευση παιδιών που ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες για τις οποίες η πολιτεία οφείλει να επιδείξει αυξημένη μέριμνα. Την ειδική μέριμνα προς αποφυγή της στοχοποίησης ή της γκετοποίησης των παιδιών αυτών.

ΘΕΜΑΤΑ ΛΟΑΤΚΙ

·         Συμπερίληψη μαθημάτων γύρω από ζητήματα σεξουαλικής αγωγής και ειδικότερα σεξουαλικής αγωγής και ταυτότητας-έκφρασης φύλου στην προπτυχιακή βασική εκπαίδευση των φοιτητών/τριών των Καθηγητικών Σχολών και των Παιδαγωγικών τμημάτων των Πανεπιστημίων.

·         Προώθηση οδηγών και υλικού ευαισθητοποίησης προς γονείς, εκπαιδευτικούς, ΚΕΔΔΥ, Δομές Πρόληψης στο χώρο της Ψυχικής Υγείας που συνεργάζονται με τα σχολεία. 

·         Πρόβλεψη συγκεκριμένων εκπαιδευτικών πολιτικών για την κάλυψη των αναγκών των διεμφυλικών μαθητριών και μαθητών (όνομα, τουαλέτα κλπ) και την εξασφάλιση κλίματος αποδοχής και ασφάλειας.

ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

·        Την μελέτη και υιοθέτηση των θέσεων – προτάσεων της Ελληνικής Ένωσης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οι οποίες εισφέρθηκαν με τις από 21-02-2015 («Χρόνια προβλήματα που απαιτούν άμεσες λύσεις» σχετικά με τη μειονότητα της Θράκης) και 17-03-2015 Επιστολές του Προέδρου της.

·        Την πρόκληση Γνωμοδότησης του εποπτευόμενου από Εσάς νπιδ με την επωνυμία «Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής» (Ι.Ε.Π.) επί όλων των ανωτέρω τεθέντων θεμάτων, σύμφωνα με το Ν.3966/2011.

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Οι «Πλειάδες» θεωρούν μείζον ζήτημα τον αποκλεισμό από την εκπαίδευση του 85% των παιδιών με αναπηρία που ζουν στη χώρα μας, όπως τούτο προκύπτει μέσα από πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε για την ΑctionΑid[2] η εγκληματολόγος κ.Πωλίνα Παπανικολάου. Αναφορές που δεχθήκαμε αποτυπώνουν την κατάσταση ως εξής: «Κάθε χρονιά έχουμε την ανησυχία αν θα έχουμε λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, φυσικοθεραπευτή, ειδικό βοηθητικό προσωπικό. Αν τελικά θα λειτουργήσει η σχολική μονάδα και πότε. Φυσικά, δε θα αναφερθούμε στις άπειρες δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει μια οικογένεια με Α.με.Α. στην υπόλοιπη ζωή της: για το ρατσισμό που υφίσταται από το ίδιο το κράτος, από άτομα και φορείς, από όλη την κοινωνία, για τον σχολικό εκφοβισμό στον οποίο τα ΑμεΑ & ΑμεΕΕΑ παιδιά είναι τα πρώτα και «εύκολα» θύματα! Κάτι που ασφαλώς, αφήνει το γονιό τόσο απομονωμένο και αβοήθητο, ώστε όταν έρχεται η στιγμή, όπως όλα τα παιδιά, να πάει και το δικό του σχολείο, αισθάνεται ανήμπορος και αντιλαμβάνεται ως πρόσθετη ταλαιπωρία και σοβαρό κίνδυνο για την ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού του την ένταξη στη σχολική διαδικασία. Η ουσιαστική συνεκπαίδευση μοιαζει «άπιαστο όνειρο». Η «κατ οίκον εκπαιδευση» ή οι οποιεσδήποτε εναλλακτικές, είναι απλώς… «παρανομες» (εκτός από εκείνες τις ελάχιστες περιπτώσεις που η αναπηρία είναι τόσο βαριάς μορφής, ώστε να χορηγείται « ειδική άδεια»)…Αυτή – δίχως αμφιβολία - είναι η γενική εικόνα που έχει ως τώρα ένας γονιός ΑμεΑ από την εμπειρία του στα σχολεία. Είναι σαφώς εικόνα εγκατάλειψης, υποβάθμισης, ρατσισμού και αδιαφορίας, αν όχι εντελώς εχθρική ως προς τα ΑμεΑ.»

  Απευθύνουμε επ’ αυτού του θέματος τις ακόλουθες προκαταρκτικές συστάσεις προς την Ελληνική Πολιτεία:

- Τον απαρέγκλιτο σεβασμό της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ανθρώπων με Αναπηρία (CRDP), που κυρώθηκε από την Ελλάδα με το Ν. 4074/2012 ΦΕΚ Α’ 88/11-4- 2012 και αποτελεί εσωτερικό μας δίκαιο, με υπερνομοθετική ισχύ.

-Την άμεση ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας ώστε:

-να συσταθεί φορέας που θα αναλάβει την αξιόπιστη καταγραφή του φαινομένου του εκπαιδευτικού αποκλεισμού των παιδιών με αναπηρία, των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών που προκύπτουν, ο οποίος θα προτείνει δημιουργία δομών και βεβαίως εναλλακτικών μορφών υποστήριξης που θα κληθεί να παράσχει το κράτος προς συμμόρφωση στις θετικές του υποχρεώσεις απέναντι στους ανθρώπους – παιδιά με αναπηρία και τους γονείς/κηδεμόνες τους.

-Να διασφαλιστεί η προσβασιμότητα στις σχολικές εγκαταστάσεις, η μεταφορά, η ελαστικότητα ως προς το διδακτικό υλικό. Το τελευταίο προϋποθέτει την απαραίτητη χαλάρωση της στάσης της πολιτείας ως προς την υποχρεωτικότητα στο είδος των μέσων που χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία (π.χ. σχολικά βιβλία), στους ίδιους τους τρόπους - μεθόδους διδασκαλίας, έως και στους τόπους διδασκαλίας (η οποία μπορεί κάλλιστα να λαμβάνει χώρα εξωσυστημικά ή σε συνθήκη αποσχολειοποίησης, αλλά και συντονισμένες ενέργειες προς απορρόφηση όλων των σχετικών κονδυλίων.

-Τη θεσμοθέτηση της συμμετοχής γονέων και μαθητών σε αποφάσεις που αφορούν στην εκπαίδευσή τους, αλλά και της διαβούλευσης με όλους τους σχετικούς φορείς σε περίπτωση που προωθούνται θεσμικές αλλαγές.

-Τη διασφάλιση ότι την επερχόμενη σχολική χρονιά θα υφίστανται επαρκείς αναπληρωτές στην ειδική αγωγή, ώστε να μην μείνουν ΣΜΕΑΕ χωρίς ειδικούς δασκάλους και ειδικό βοηθητικό προσωπικό και να μπορέσουν στην πράξη να λειτουργήσουν τα ειδικά σχολεία και τα τμήματα ένταξης (ή «απένταξης» όπως θα έπρεπε να τα πούμε), έως ότου η Πολιτεία ανταποκριθεί στις ουσιαστικές θετικές της υποχρεώσεις προς την εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία.

-Την διευκόλυνση έγκρισης της παράλληλη στήριξης, χωρίς να καταργείται στην πράξη η αποτελεσματικότητα τους, με τον περιορισμό σε λίγες ώρες τη βδομάδα και όχι στο σύνολο της φοίτησης.

-Τη δημιουργία τμημάτων ένταξης στα σχολεία αλλά και την υποστήριξη όσων επιλέξουν ή αναγκαστούν σε εξωσυστημική αποσχολειοποιημένη εκπαίδευση, με ειδικούς δασκάλους αλλά και ειδικούς νηπιαγωγούς.

-Την άρτια και έγκαιρη στελέχωση αυτών των σχολικών μονάδων, τμημάτων και μορφών εκπαίδευσης

-Την θεσμοθέτηση κατάλληλης υποστήριξης δάσκαλων, καθηγητών και νηπιαγωγών από τον ειδικό σχολικό Σύμβουλο (που δε θα είναι ένας για τη βόρεια και ένας για τη νότια Ελλάδα…) ή από άλλους ειδικευμένους λετουργούς που θα τελούν σε τοπική και λειτουργική σχέση με τις ανάγκες που παρουσιάζονται.

-Τον εξοπλισμό των ΣΜΕΑΕ, αλλά και κάθε σχολικής μονάδας όπου φοιτούν ΑμεΑ, με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή και όλα τα χρήσιμα διδακτικά και παιδαγωγικά εργαλεία που χρειάζονται οι εκπαιδευτικοί τους.

-Στοχευμένες Δράσεις προς αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού σε βάρος  ΑμεΑ & ΑμεΕΕΑ

Οι Πλειάδες συστήνουν επίσης:

-Την εκπόνηση εθνικού σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση του εκπαιδευτικού αποκλεισμού των παιδιών Ρομά

-Τον επείγοντα συντονισμό Δράσεων ευαισθητοποίησης σχετικά με τα συντριπτικά χαμηλά ποσοστά εκπαίδευσης των Ρομ ανήλικων κοριτσιών που νυμφεύονται σε μικρή ηλικία και αποκόπτονται από την εκπαίδευση.

Θεωρούμε, τέλος, επείγουσα την θεσμοθέτηση δυνατότητας ύπαρξης κρατικών εναλλακτικών μορφών εξωσυστημικής εκπαίδευσης  και μηχανισμών υποστήριξης και εποπτείας τους, για πρόσωπα που είτε αντικειμενικά δυσκολεύονται (π.χ. διαβίωση σε σημεία μακριά από σχολεία, αναπηρίας σε συνδυασμό με ανυπαρξία υλικοτεχνικών υποδομών) είτε για λόγους πεποιθήσεων δεν επιλέγουν να ενταχθούν στο ισχύον πλαίσιο σχολειοποίησης.

Κλείνουμε εφιστώντας την προσοχή σε μια λεπτή αλλά κρίσιμη επισήμανση: η υποχρέωση του κράτους να εκπαιδεύονται τα παιδιά, δεν μπορεί έγκυρα να εξαντλείται σε ούτε να ταυτίζεται με την υποχρεωτική σχολειοποίησή τους, και μάλιστα στο αποδεδειγμένα χειρότερο εκπαιδευτικό σύστημα εντός Ε.Ε. Μέχρι, τουλάχιστον, να βελτιωθούν σημαντικά οι παράμετροι και λοιπές συνθήκες της εθνικής παιδείας, πρέπει να ληφθεί επείγουσα μέριμνα ώστε τα παιδιά που βρίσκονται σε Ελληνική δικαιοδοσία και οι γονείς τους  να μην γίνονται θύματα παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Ευελπιστούμε στην υλοποίηση της ελπίδας που ευαγγελιστήκατε ως νέα Κυβέρνηση.

Παραμένουμε στη διάθεσή Σας.

Για την Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα "Πλειάδες"
Η Πρόεδρος

Ηλέκτρα - Λήδα Κούτρα

Δικηγόρος Αθηνών

ΟΙ ΣΥΝΥΠΟΓΡΑΦΟΥΣΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ / ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΕΣ

• Ομάδα "Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση"
• Ομοφυλοφιλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας (ΟΛΚΕ)
• Οικογένειες Ουράνιο Τόξο
• Athens Pride
• Thessaloniki Pride - Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Θεσσαλονίκη
• ΛΟΑΤ ΑμεΑ

• Σύλλογος Στήριξης Ατόμων με Αναπηρίες Ατόμων με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες Κυκλάδων "ΔΙΚΑΙΩΜΑ"
• Κίνηση Χειραφέτησης Ατόμων με Αναπηρία ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ
• Κίνηση Καλλιτεχνών με Αναπηρία

• FAIR PLANET
• BIOMONOIA MKO Πολιτισμού και Περιβάλλοντος
• Σύλλογος Φίλων της Παιδαγωγικής Waldorf

• "Αλλάζουμε τα σχολεία - Αλλάζουμε την παιδεία" διαδικτυακή συλλογικότητα -ομαδα για την εναλλακτική εκπαιδευση https://www.facebook.com/groups/791384664229713/?fref=ts
• "Ενσυναίσθηση"  διαδικτυακή συλλογικότητα - ομαδα για την ενσυναισθητική γονεϊκότητα https://www.facebook.com/groups/227199654114490/?fref=ts
• Συλλογικότητα «Ομάδα Δράσης κατά της Αστυνομικής Βίας/Αυθαιρεσίας και του Εκφασισμού της Καθημερινότητας» του Ελεύθερου Αυτοδιαχειριζόμενου Θεάτρου «Εμπρός»
• Διαδικτυακή Συλλογικότητα «Πρωτοβουλία Για Ένα Σπίτι Γυναικών»

[1] Όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες, π.χ. με το General Certificate of Secondary Education - G.C.S.A για τη Μ. Βρετανία ή Abitur για τη Γερμανία

[2] Διαθέσιμες εδώ: http://www.actionaid.gr/media/453155/ActionAid-AMEA-ekthesi-perilipsi-teliko.pdf

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΚΑΙ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΩΝ "ΔΙΚΑΙΩΜΑ"

                                       

                                                              

Σύρος 8 Μαΐου 2015

                                                                                                                               Αρ.Πρωτ.: 

ΠΡΟΣ:       Υπουργό Παιδείας,

Υφυπουργό Παιδείας,

Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων,

Δημόσια Διαβούλευση «Διαυγεια» σχετικά  με το Πολυνομοσχέδιο  για την Παιδεία

                                                                                  

                                                                                   ΚΟΙΝ.:   Πίνακας αποδεκτών

ΘΕΜΑ: ΣΟΒΑΡΑ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ- ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΑΣ

Οι Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης αντιμετώπισαν για άλλη μια χρονιά σοβαρά προβλήματα στη στελέχωσή τους.  Με χιλιάδες παιδιά να μένουν εκτός εκπαιδευτικού συστήματος – υπολογίζεται ότι είναι χιλιάδες περισσότερα αυτά που δε φοιτούν – αφού οι γονείς τους είναι αναγκασμένοι να περάσουν από σαράντα κύματα για να καταφέρουν να έχουν κάποιες αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.

Κάθε χρονιά ζούμε με την αγωνία αν θα έχουμε δάσκαλο. Και όχι έναν ειδικό δάσκαλο απαραίτητα, όπως θα όφειλε να προσφέρει μια ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία και όπως εμείς οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί θα επιθυμούσαμε, αλλά έναν δάσκαλο (με επιμόρφωση, με σεμινάρια, με μεταπτυχιακό).

Κάθε χρονιά έχουμε την ανησυχία αν θα έχουμε λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, φυσικοθεραπευτή, ειδικό βοηθητικό προσωπικό. Αν τελικά θα λειτουργήσει η σχολική μονάδα και πότε. Φυσικά, δε θα αναφερθούμε στις άπειρες δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει μια οικογένεια με Α.μεΑ. στην υπόλοιπη ζωή της: για το ρατσισμό που υφίσταται από το ίδιο το κράτος, από άτομα και φορείς, από όλη την κοινωνία, για τον σχολικό εκφοβισμό στον οποίο τα ΑμεΑ & ΑμεΕΕΑ παιδιά είναι τα πρώτα και «εύκολα» θύματα! Κάτι που ασφαλώς, αφήνει το γονιό τόσο απομονωμένο και αβοήθητο, ώστε όταν έρχεται η στιγμή, όπως όλα τα παιδιά, να πάει και το δικό του σχολείο, αισθάνεται ανήμπορος και αντιλαμβάνεται ως πρόσθετη ταλαιπωρία και σοβαρό κίνδυνο για την ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού του την ένταξη στη σχολική διαδικασία. Η ουσιαστική συνεκπαίδευση μοιάζει «άπιαστο όνειρο». Η «κατ οίκον εκπαίδευση» ή οι οποιεσδήποτε εναλλακτικές, είναι απλώς… «παράνομες» (εκτός από εκείνες τις ελάχιστες περιπτώσεις που η αναπηρία είναι τόσο βαριάς μορφής, ώστε να χορηγείται « ειδική άδεια»)

            Αυτή – δίχως αμφιβολία - είναι η γενική εικόνα που έχει ως τώρα ένας γονιός ΑμεΑ από την εμπειρία του στα σχολεία. Είναι σαφώς εικόνα εγκατάλειψης, υποβάθμισης, ρατσισμού και αδιαφορίας, αν όχι εντελώς εχθρική ως προς τα ΑμεΑ. Έχοντας υπόψη ότι η χώρα κινείται με μοναδικό γνώμονα να σωθούν κάποιοι, αλλά πάντως όχι το σύνολο των κατοίκων της, αντικρίζουμε με μεγάλη ανησυχία το μέλλον των παιδιών μας.

            Από τη νέα σχολική χρονιά θα έχουμε ελάχιστους αναπληρωτές στην ειδική αγωγή, αν επαληθευτούν οι φημολογίες... Αυτό σημαίνει ότι πάρα πολλές ΣΜΕΑΕ θα παραμείνουν χωρίς ειδικούς δασκάλους αλλά και ειδικό βοηθητικό προσωπικό. Τα ειδικά σχολεία και τα τμήματα ένταξης (ή «απένταξης» όπως θα έπρεπε να τα πούμε) θα έχουν πρόβλημα λειτουργίας και αν θα απουσιάζουν πολλές ειδικότητες, στην ουσία δε θα μπορούν καν να λειτουργήσουν! Οι παράλληλες στηρίξεις εγκρίνονται (δύσκολα), αλλά στην πράξη καταργείται η αποτελεσματικότητα τους, αφού περιορίζονται σε λίγες ώρες τη βδομάδα και όχι στο σύνολο της φοίτησης, ή/και δεν εμφανίζονται ποτέ! (*1)

           

Εμείς ζητάμε συγκεκριμένα:

·να έχουμε τμήματα ένταξης στα σχολεία με ειδικούς δασκάλους αλλά και ειδικούς νηπιαγωγούς.

·να στελεχώνονται αυτές οι σχολικές μονάδες και τα τμήματα άρτια και έγκαιρα, στις αρχές Σεπτέμβρη (αδυνατούμε να αντιληφθούμε γιατί συχνά στελεχώνονται λειψά και σχεδόν πάντα μετά τον Οκτώβρη – μάλλον οι κυβερνήσεις προδήλως φανερώνουν ότι δεν τους ενδιαφέρουν τα ΑμεΑ και τα παιδιά μας είναι πολίτες κατώτερης κατηγορίας…)

·να έχουν οι δάσκαλοι, καθηγητές και νηπιαγωγοί την κατάλληλη υποστήριξη από τον ειδικό σχολικό Σύμβουλο που δε θα είναι ένας για τη βόρεια και τη νότια Ελλάδα, αλλά όσοι χρειάζονται!

·Να εξοπλίζονται οι ΣΜΕΑΕ, αλλά και κάθε σχολική μονάδα όπου φοιτούν ΑμεΑ, με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή και όλα τα χρήσιμα διδακτικά και παιδαγωγικά εργαλεία που χρειάζονται οι εκπαιδευτικοί τους.

Και παράλληλα προτείνουμε και διεκδικούμε:

Μετά από πολλές χαμένες σχολικές χρονιές και διαρκείς και μάταιες οχλήσεις στους αρμοδίους, θεωρούμε οι γονείς ΑμεΑ & ΑμΕΕΑ παιδιών πως ήρθε η στιγμή να διεκδικήσουμε το πλέον αυτονόητο (που λειτουργεί ήδη στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες με επιτυχία):

Ελεύθερα/δημοκρατικά Δημόσια Σχολεία ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, με πραγματική συνεκπαίδευση,  ανα την επικράτεια, όπου υπάρχει η αναγκαιότητα και η διεκδίκηση τους από τους γονείς, τόσο των ΑμεΑ και ΑμεΕΕΑ μαθητών , όσο και των νευροτυπικών.

ü      Συντασσόμαστε δε, με το πάγιο αίτημα της νομικής αναγνώρισης και κατοχύρωσης  της εναλλακτικής εκπαίδευσης (σε δημόσιο, ιδιωτικό ή και αυτοδιαχειριζόμενο πλαίσιο). Της εκπαίδευσης Waldorf, Montessori, Reggio Emilia, Μοντέρνων Σχολείων, Summerhill, και κάθε τέτοιου καταξιωμένου εκπαιδευτικού συστήματος. (*2 & 9)

ü      Διεκδικούμε το δικαίωμα των παιδιών μας να φοιτούν σε Ελεύθερα/Δημοκρατικά Σχολεία, που συνδυάζουν πετυχημένα και προσαρμοσμένα στις εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε παιδιού τα σημαντικότερα παιδαγωγικά στοιχεία από τα παραπάνω, σε εναρμόνιση και προσαρμογή με τις τοπικές κοινωνίες που τα χρειάζονται.  (*3)

ü      Σε Σχολεία Βιωματικής Μάθησης, ανοιχτά στην κοινωνία, όπου μετά τον δάσκαλο και σε συνδυασμό μαζί του να μπορούμε να προσφέρουμε κι οι ίδιοι οι γονείς. Σχολεία στο μοντέλο των Σχολείων της Φύσης και των Χρωμάτων, όπως το 4θέσιο Δημοτικό του Φουρφουρά Κρήτης, και αμέριστη υποστήριξη του υπουργείου προς αυτά. (*4-5)

ü      Διεκδικούμε επίσης το δικαίωμα των παιδιών μας να συμμετέχουν στην εκπαίδευση ΙΣΟΤΙΜΑ, ακόμα και στις περιπτώσεις που είμαστε υποχρεωμένοι, ελλείψη των παραπάνω εναλλακτικών δομών, να επιλέξουμε την κατ’ οικον εκπαίδευση (Homeschooling, Unschooling, κοινοτικά αυτοδιαχειριζόμενα σχολεία), να έχουμε από το νόμο αυτό το δικαίωμα και να προβλέπεται κάθε νόμιμη πιστοποιητική διαδικασία, ελεγχόμενη από το Υπ. Παιδείας. (*6-9)

ü      Ζητάμε την έμπρακτη συνεργασία των φορέων για την διαρκή επιμορφωτική ενημέρωση  γονέων & εκπαιδευτικών, πάνω στα θέματα Ειδικής Εκπαιδευσης και πάνω στα νέα (νέα για την Ελλάδα μόνο) εναλλακτικά εκπαιδευτικά προτυπα (*9), που βασίζονται στην σύγχρονη παιδαγωγική. Ζητάμε την εναρμόνιση και την επικαιροποίηση της πανεπιστημιακής κοινότητας και των σχετικών ΑΕΙ & ΤΕΙ προς την ίδια κατεύθυνση (*9, 10 & 11)

Ενόψει δε, της δημόσιας διαβούλευσης του νομοσχεδίου για την εκπαίδευση, αιτούμαστε να συμπεριληφθούν στο νέο νόμο οι απαραίτητες διατάξεις για την υλοποίηση των παραπάνω, στην γενικότερη κατεύθυνση και πνεύμα της αντιαυταρχικής, δημοκρατικής, εναλλακτικής εκπαίδευσης για όλα τα παιδιά, χωρίς την παραμικρή διάκριση.

Συνυπογράφουμε την πρόταση της Ελληνικής Δράσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα – «Πλειάδες» για την εκπαίδευση http://hellenicaction.blogspot.gr/2015/05/blog-post.html ,

καθώς και κάθε σχετική εκπαιδευτική πρόταση, από φορείς ή πολίτες, που κινείται στις ίδιες κατευθύνσεις και αρχές. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές στο παράρτημα μας (αν και είναι σίγουρο πως θα ακολουθήσουν και άλλες). (*12  )

Παραμένουμε, με εκτίμηση, αλλά και με δικαιολογημένη ανησυχία ταυτόχρονα, στη διάθεση κάθε αρμοδίου φορέα, για περαιτέρω διευκρινήσεις, για πλήρη τεκμηρίωση και με ειλικρινή διάθεση συνεργασίας.

Για τον Σύλλογο ΔΙΚΑΙΩΜΑ,

O πρόεδρος                          η αντιπρόεδρος

Αθανάσιος Φώσκολος         Συμεωνίδου Ειρήνη

Πίνακας αποδεκτών:

-Περιφέρεια Νοτιου Αιγαίου

-Περιφερειακή διεύθυνση εκπαίδευσης νοτίου Αιγαίου

-Διευθύνσεις  α’βαθμιας και β’βαθμιας εκπαιδευσης

-Σχολικοί Σύμβουλοι Ειδικής και τυπικής εκπαιδευσης

-Δήμος Σύρου Ερμούπολης

-ΜΜΕ

Παράρτημα:

1) ACTION AID: Η ενδεικτική έρευνα που πραγματοποίησε με ομολογουμένως ιδιαίτερο μεράκι για  λογαριασμό της οργάνωσης ActionAid Ελλάς η ερευνήτρια – εγκληματολόγος Πελαγία Παπανικολάου κομίζει κάποια συμπεράσματα που μοιάζουν μεν διαχρονικά αυτονόητα της νεοελληνικής υστέρησης πλην όμως χρήσιμο είναι διαρκώς να υπενθυμίζονται. Επιγραμματικά:

* Οι γονείς είναι αποκλεισμένοι από το δικαίωμα συμμετοχής στις αποφάσεις που αφορούν την εκπαίδευση των παιδιών τους.

* Παραμένουν διαχρονικά άλυτα τα προβλήματα που αφορούν την προσβασιμότητα του σχολικού περιβάλλοντος στα παιδιά με αναπηρία.

* Είναι πλημμελής σε θέματα εκπαίδευσης των μαθητών με αναπηρία η εξειδίκευση της μεγάλης πλειοψηφίας των εκπαιδευτικών.

* Ελλείψει βασικών υπηρεσιών πρώιμης παρέμβασης (για παιδιά από 0 έως 6 ετών) ο αποκλεισμός ιδιαίτερα για κάποιες ομάδες παιδιών με αναπηρία ξεκινά από το πρώτο στάδιο της στοιχειώδους εκπαίδευσης.

* Έλλειψη πόρων. Επ’ αυτού δεν χρειάζονται περαιτέρω σχόλια…

Επικαλούμενη τα ως άνω ερευνητικά συμπεράσματα η οργάνωση ActionAid δηλώνει την βούλησή της να “δώσει αγώνα” για την αποκατάσταση του βάναυσα και επί χρόνια παραβιαζόμενου δικαιώματος στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία. Εδώ που φτάσαμε…

http://www.presspublica.gr/to-85-paidion-me-anapiria-apokleietai-apo-dikaioma-ekpedefsis/

2) https://allazoumetasxoleia.wordpress.com/diavase/

3)   https://allazoumetasxoleia.wordpress.com/des/

4) https://fourfourasweb.wordpress.com/,    http://www.schoolsofnatureandcolors.org/

5) http://www.schoolsofnatureandcolors.org/#!/c1etw

6)  http://www.ipetitions.com/petition/alternative_education/

7)   http://denphgainosxoleio.blogspot.gr/,

8) http://www.academia.edu/3408829/%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CE%B5%CF%86%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%B3%CE%AD%CF%82_%CE%B5%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CF%8E%CE%BD_%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%82

9) Μια µικρή συλλογή από σχολεία µε ελεύθερους µαθητές: η αντιαυταρχική εκπαίδευση στον κόσµο όπως περιγράφεται από θιασώτες της και διαγράφεται στα σχολεία της  http://eclass.gunet.gr/modules/document/file.php/SOCGU230/A%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CC%81%20%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CC%81%CE%B1.pdf

10)  «Παιδαγωγική οριοθέτηση του σύγχρονου σχολείου»  (Κάκουλα Ευαγγελία Πρακτικά του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ. Ι. Ε. Π. ΕΚ.), 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα: «Κριτική, Δημιουργική, Διαλεκτική Σκέψη  στην Εκπαίδευση: Θεωρία και Πράξη», Αθήνα, 13‐14 Μαΐου 2006.)

https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=10&cad=rja&uact=8&ved=0CFsQFjAJ&url=http%3A%2F%2Fwww.elliepek.gr%2Fdocuments%2F3o_synedrio_eisigiseis%2Fkaukoula.pdf&ei=H3JOVauwPMbzUpmbgOgD&usg=AFQjCNFw6NWYkPJWkMge9_ZpCiXEITq4Xg&sig2=Hc0XMX2BwXk4oZyXjiAs3w

11) Μάκης Κουζέλης «Τι πολίτες φτιάχνει το σχολείο μας;», που οργάνωσε η Πρωτοβουλία για την υπεράσπιση της Κοινωνίας και της Δημοκρατίας (Αθήνα, 15.10.2013). « τίποτα δεν μπορεί να κινητοποιήσει το απαραίτητο για τη γνώση ενδιαφέρον αν δεν μεταφραστεί σε πραγματικό για τους μαθητές προς επίλυση πρόβλημα. Παραδόξως σήμερα, που η δημοκρατία έχει καταστεί κοινωνικό ζήτημα και ζητούμενο, σήμερα που η ιδιότητα του πολίτη συνδέεται με προβλήματα αποκλεισμού, διακρίσεων και εξουδετέρωσης του περιεχομένου της, σήμερα που η διεκδίκηση στοιχειωδών δικαιωμάτων γίνεται κρίσιμο διακύβευμα, τα αντίστοιχα γνωστικά αντικείμενα εξακολουθούν να διέπονται στο σχολείο από το καθεστώς υφιστάμενων, έστω και αξιολογικά φορτισμένων, έτοιμων κανόνων προς εμπέδωση. Το καθεστώς αυτό δεν προσδιορίζει όμως τη δημοκρατία, ούτε (δια)μορφώνει την ιδιότητα του πολίτη. Το έλλειμμα εστιάζεται επομένως στην ενεργητική πλευρά, στο να μάθουμε (να μάθουμε εμείς και να μάθουμε τους άλλους) συμμετοχή, εξασφάλιση όρων, διαμόρφωση συνθηκών, αντιπαράθεση και κυρίως παραγωγή γνώσης κι επίγνωσης. Να μάθουμε αυτονομία και αναστοχασμό.» https://enthemata.wordpress.com/2013/12/28/mako/

12) Προτάσεις που συνυπογράφουμε μαζί με πολίτες, φορείς και συλλογικότητες:

- Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα – «Πλειάδες» http://hellenicaction.blogspot.gr/2015/05/blog-post.html

-  Μανιφέστο 15, για την εξελικτική μάθηση http://www.manifesto15.org/el/

- Για τα Δημοκρατικά Σχολεία και την προοπτική τους στην Ελλάδα, του Δημήτρη Λάγιου: https://allazoumetasxoleia.wordpress.com/2015/04/24/%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B1-%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CF%81%CE%BF/

- ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΒΑΛΕΡΗ https://allazoumetasxoleia.wordpress.com/2015/04/24/protasi-pros-to-ypourgeio-apo-ti-zoi-valeri/

 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ    Συμεωνίδου Ειρήνη – τηλ. 6977660860