Δελτίο τύπου της Ενωσης σχετικά με την απεργία πείνας

Προς:
Ιωάννη Ραγκούση, υπουργό εσωτερικών,
αποκέντρωσης και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης
Λούκα Κατσέλη, υπουργό εργασίας και κοινωνικής ασφάλισης
Άννα Νταλάρα, υφυπουργό εργασίας και κοινωνικής ασφάλισης
Αντρέα Τάκη, γενικό γραμματέα πληθυσμού και κοινωνικής συνοχής, ΥΠΕΣ


Κοινοποίηση σε:
Γιώργο Παπανδρέου, πρωθυπουργό
Καλλιόπη Σπανού, Συνήγορο του Πολίτη


12 Φεβρουαρίου 2011



Το διοικητικό συμβούλιο της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου παρατηρεί με προβληματισμό και ανησυχία τις εξελίξεις σχετικά με την απεργία πείνας των τριακοσίων μεταναστών. Διαπιστώνει, μάλιστα, ότι σε επίπεδο επίσημα εκπεφρασμένου πολιτικού λόγου αναπτύσσονται δύο συγκρουόμενες θέσεις σχετικά με τους μετανάστες απεργούς πείνας, οι οποίες αποπροσανατολίζουν κάθε προσπάθεια για την διαμόρφωση δίκαιων πολιτικών, ψύχραιμης παρέμβασης και ρύθμισης των πραγματικών διαστάσεων του μεταναστευτικού φαινομένου. Από τη μία πλευρά, εκφράζεται η κατηγορηματική άρνηση απέναντι σε οποιαδήποτε νομιμοποίηση και από την άλλη διεκδικείται η νομιμοποίηση αδιακρίτως όλων των αλλοδαπών. Επίσης είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι η καταρχήν θεμιτή αδρανοποίηση των εσωτερικών συνόρων στην ΕΕ συνοδεύεται από την ολοένα μεγαλύτερη αδιαβροχοποίηση των εξωτερικών της συνόρων με αποτέλεσμα η «παράπλευρη απώλεια» χιλιάδων ανθρώπινων ζωών να θεωρείται φυσιoλογικό αποτέλεσμά της.
Για μια ακόμη φορά παρακάμπτεται το ουσιαστικό ερώτημα που θα έπρεπε να μας απασχολεί, δηλαδή η ορθολογική νομική τακτοποίηση της παραμονής των μεταναστών στην Ελλάδα. Όχι μόνο των 300 απεργών πείνας, αλλά και κάθε μετανάστη που βρίσκεται σε νομική κατάσταση «ανυπαρξίας» και το κυριότερο, σε καθεστώς απόλυτης εργασιακής εκμετάλλευσης. Η κατάσταση αυτή συνέχεται με την αντίληψη του ελληνικού κοινωνικό-οικονομικού σχηματισμού ότι αποτελεί κλειστό σύστημα. Η αντίληψη αυτή αναδεικνύεται σε επιλογή υψηλού πολιτικού κινδύνου όπως δείχνει η αυξητική τάση ρατσιστικού λόγου και βίας. Μάλιστα, ένα σημαντικό τμήμα του μεταναστευτικού πληθυσμού της Ελλάδας, αντί να ωθηθεί προς την σταδιακή ενσωμάτωση προκειμένου, μεταξύ άλλων, να αμβλυνθούν οι ούτως ή άλλως οξυμένες κοινωνικές εντάσεις, οδηγείται προς τον αποκλεισμό και την περιχαράκωση με ό,τι κινδύνους για την κοινωνική ασφάλεια αυτό δημιουργεί.
Εάν όμως το κράτος είχε ήδη υιοθετήσει ορθολογικούς θεσμούς τόσο για την νομιμοποίηση μεταναστών όσο και για την έξοδο από τη χώρα, τότε οι μετανάστες απεργοί πείνας θα παραπέμπονταν στους ήδη υπάρχοντες και στη διάθεση κάθε μετανάστη διοικητικούς μηχανισμούς. Για το λόγο αυτό, η χάραξη και η άμεση υλοποίηση μιας ρεαλιστικής μεταναστευτικής πολιτικής κρίνεται επιτακτική και αναγκαία όσο ποτέ. Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε τα εξής:
1. Τη διάκριση των μεταναστών που διαμένουν «χωρίς χαρτιά» στη χώρα σε δύο κατηγορίες: α. στους ενταγμένους στον κοινωνικό ιστό της χώρας, αυτούς δηλαδή που έχουν μεταφέρει στην Ελλάδα το κέντρο των βιοτικών τους σχέσεων και οι οποίοι δεν έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νόμιμης παραμονής ή εξέπεσαν από τη νομιμότητα και β. στους μη ενταγμένους και κυρίως εκείνους που επιθυμούν να διασχίσουν την Ελλάδα προς άλλο προορισμό.
2. Τη θεσμοθέτηση μεταβατικής νομοθετικής ρύθμισης προκειμένου ο ήδη ενταγμένος, αλλά χωρίς καθεστώς νόμιμης παραμονής μεταναστευτικός πληθυσμός, να νομιμοποιηθεί και να βρεθεί σε πορεία κοινωνικής ενσωμάτωσης και να απεγκλωβιστεί από την περιθωριοποίηση και την παραβατικότητα. Έτσι, με τρόπο ρεαλιστικό και ανθρώπινο θα γίνει εφικτό να θεσπιστούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις οι οποίες να καλύπτουν όσους ζουν και έχουν οικογενειακώς μεταφέρει το βιός τους στη χώρα. Τέτοιες ρυθμίσεις θα προάγουν την κοινωνική συνοχή και ασφάλεια της ευρύτερης ελληνικής κοινωνίας. Εν τέλει, θα πρέπει η ένταξη να αποτελεί οδηγό προς την νομιμότητα και όχι το αντίστροφο.
3. Την καταγραφή των μεταναστών, ιδιαίτερα εκείνων που ζουν σε συνθήκες απόλυτου βιοτικού αποκλεισμού, εν μέσω κρίσης χωρίς εργασία, συχνά χωρίς οικογένειες, με προοπτική να φύγουν προς άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Υπενθυμίζουμε ότι το 2001 διαπιστώθηκε ότι στη χώρα κατοικούσαν περίπου οχτακόσιες και όχι διακόσιες πενήντα χιλιάδες άνθρωποι που ως τότε ήταν νομιμοποιημένοι. Για την αξιόπιστη κατά το δυνατόν καταγραφή ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων θα μπορούσε να τεθούν τα σωστά ερωτήματα κατά την εθνική απογραφή που θα διενεργηθεί σύντομα. Έχοντας πλέον καταγράψει τον μεταναστευτικό πληθυσμό, το Κράτος θα έχει τη γνώση ώστε να δύναται με ρεαλιστικό και ανθρώπινο τρόπο να προσφέρει σε αυτούς τους ανθρώπους διεξόδους, όπως η οικειοθελής έξοδος από την Ελλάδα και η επιστροφή στη χώρα τους, με την παροχή της δυνατότητας να επανέλθουν μέσα από τον θεσμό των μετακλήσεων ή την παροχή βίζας εποχιακής εργασίας.

Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου αποτελεί την πρώτη οργάνωση του είδους στην Ελλάδα που ιδρύθηκε το 1953 με αντικείμενο την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, επιδιώκοντας μέσα από τεκμηριωμένες δημόσιες παρεμβάσεις την προαγωγή των εγγυήσεων του Κράτους Δικαίου σε όλους τους τομείς, με ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα της αρμοδιότητας σας. Η Ένωση είναι στη διάθεση της Πολιτείας να συμβάλει στην διαβούλευση και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην ορθολογική και ανθρωπιστική αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, επαγρυπνώντας ταυτόχρονα για τη βελτίωση του καθεστώτος προστασίας των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων που διαβιούν στην ελληνική επικράτεια.


Με τιμή,
το διοικητικό συμβούλιο

Αλιβιζάτος Νίκος, Ιωαννίδης Γιάννης, Καμπύλης Τάκης, Κωνσταντίμου Γιάννης, Παπαπαντολέοντος Κλειώ, Παπαϊωάννου Κωστής, Παρασκευόπουλος Νίκος, Τσιτσελίκης Κωνσταντίνος, Χριστόπουλος Δημήτρης