Οι "αυτοσχέδιες φυλακές" της Ελλάδας

Αναδημοσίευση από εφημερίδα "Καθημερινή" (23/02/10)
Οι συνθήκες κράτησης στα κέντρα παραμονής αλλοδαπών Εβρου θυμίζουν «αυτοσχέδιες φυλακές»
Της Μαριας Δεληθαναση
Λειτουργούν χωρίς κανονισμό και χωρίς οργανόγραμμα. Απουσιάζουν διακριτικά στοιχεία που να δείχνουν ότι πρόκειται για δημόσιες υπηρεσίες. Σαν να είναι χώροι «εκτός νόμου»... Τα Κέντρα Κράτησης Αλλοδαπών, κατ' ευφημισμό Ειδικοί Χώροι Παραμονής Αλλοδαπών, είναι στην πραγματικότητα «αυτοσχέδιες φυλακές» όπου δεν τηρείται η πρωταρχική λειτουργία τους: δεν γίνονται πραγματικές συνεντεύξεις για να διαπιστωθεί ποιος από τους παράτυπα εισερχόμενους στη χώρα έχει ανάγκη προστασίας.

Απουσιάζουν βασικές υπηρεσίες (διερμηνεία, ιατρική, ψυχολογική υποστήριξη). Στα ακατάλληλα κτίρια -συνήθως εγκαταλελειμμένες αγροτικές αποθήκες- δεν τηρούνται οι προδιαγραφές υγιεινής. Η Νομαρχία μεμονωμένα φροντίζει μόνο για τη σίτιση. Δεν εργάζεται το απαραίτητο, σε αριθμό και εκπαίδευση, πολιτικό και ένστολο προσωπικό. Ετσι, οι αστυφύλακες και αστυνομικοί έχουν μετατραπεί σε υπαλλήλους «γενικών καθηκόντων»... Ομως οι αστυφύλακες δεν είναι εκπαιδευμένοι για διαχείριση ανθρώπων. Οπότε όλα επαφίενται στον «πατριωτισμό» των επικεφαλής αξιωματικών της Αστυνομίας...



«Αποθήκη ψυχών»

Τη «μαύρη τρύπα» του Εβρου επισκέφθηκε την περασμένη Παρασκευή ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Σπ. Βούγιας και οι παραπάνω διαπιστώσεις ήταν εμφανείς διά γυμνού οφθαλμού. Για παράδειγμα, το Κέντρο Συνοριακής Φύλαξης στο Τυχερό είναι η επιτομή της έκφρασης «αποθήκη ψυχών»: η δυσοσμία από τις μολυσματικές τουαλέτες με τις βουλωμένες αποχετεύσεις απλώνεται στους χώρους κράτησης, σε αυτήν την εγκαταλελειμμένη αποθήκη. Ούτε απορρυπαντικά δεν υπάρχουν για να καθαρίζουν τον χώρο οι κρατούμενοι. «Νιώθουν άσχημα ο διοικητής και οι αστυνομικοί για την κατάσταση», λέει στον υφυπουργό ένας από τους υψηλόβαθμους αστυνομικούς που τον συνοδεύουν. «Ο,τι γίνει πέφτει στα κεφάλια μας. Το καλοκαίρι φθάνουμε τα 100 άτομα. Εχουμε φθάσει και 200»... Σε εκείνες τις περιόδους αιχμής, λένε εκθέσεις διεθνών οργανισμών (Συμβούλιο της Ευρώπης, HumaRights Watch, Επιτροπή Ελσίνκι, Νορβηγικός Οργανισμός για Αιτούντες Ασυλο), επιχειρούνται παράνομες επαναπροωθήσεις.

Στο κέντρο Κυπρίνου

Η εικόνα στο Κέντρο του Κυπρίνου είναι ειδυλλιακή. Ολοι περιμένουν τον υπουργό και η μυρωδιά αντισηπτικού είναι έντονη από την είσοδο του κτιρίου... Κρατούμενοι παίζουν στο γήπεδο -εικόνα που είναι στην πραγματικότητα σπάνια- και δηλώνουν ευγνώμονες για την αστυνομία. Απομένουν λίγες ημέρες για να φύγουν και δεν θέλουν να καθίσουν ακόμη μήνες... Ωστόσο, λέγεται ότι τον περασμένο Νοέμβριο κρατούμενοι που προσπάθησαν να αποδράσουν, ξυλοκοπήθηκαν ενώπιον κρατουμένων για παραδειγματισμό. Ο αστυνομικός διοικητής διαψεύδει το γεγονός και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αρνούνται να σχολιάσουν...



Αδιάφορη η στάση των Ολλανδών
Μία ημέρα πριν από την επίσκεψη του κ. Βούγια, τα κέντρα κράτησης επισκέφθηκε κλιμάκιο του υπ. Δικαιοσύνης της Ολλανδίας, με την οποία η Ελλάδα έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας.

Η στάση τους ήταν ενδεικτική του τρόπου που πραγματικά αντιμετωπίζουν το ζήτημα τα σκανδιναβικά κράτη: Το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην καταχώριση των δακτυλοσκοπήσεων στο σύστημα πληροφοριών Eurodac, που επιτρέπει τις μαζικές επιστροφές από τα κράτη τους στην Ελλάδα. Καθόλου δεν απασχολήθηκαν με την ανυπαρξία κέντρων σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. «Είναι δική σας υποχρέωση οι εγκαταστάσεις. Εχετε σοβαρό πρόβλημα διαφθοράς, γι’ αυτό να εξασφαλίσετε χρήματα από τον δικό σας υπουργό Οικονομικών», τόνισε μέλος της επιτροπής μέσα στις παλιές σιταποθήκες της Βένας. Αντιστοίχως, δεν βρήκε ευήκοα ώτα η ελληνική παραίνεση να μην επιστρέφονται όσοι ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, διότι η Ελλάδα δεν δύναται να διαχειριστεί το ζήτημα.

«Να τους γυρίζετε πίσω».

Μετά την επίσκεψη στο θάλαμο του Φυλακίου, όπου κρατούνται ηλικιωμένες γυναίκες και νεότερες με μικρά παιδιά, σχολίασε μέλος της ομάδας: «Να τους γυρίζετε όλους πίσω». Υπό οποιεσδήποτε συνθήκες εννοούσε...

Οι εκπρόσωποι της ολλανδικής κυβέρνησης επέμειναν στην υποχρέωση της Ελλάδας να ανακόπτει τα προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα. Δεν θεωρούν όμως ότι έχουν υποχρέωση να προστατεύουν πρόσφυγες, και ας έχουν υπογράψει τις σχετικές διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβάσεις: «Είμαστε εδώ για να παράσχουμε τεχνογνωσία. Είναι δική σας ευθύνη να τους ελέγχετε», δήλωναν. Η Ολλανδία ανήκει στις χώρες που επιστρέφουν - απελαύνουν συστηματικά Αφγανούς. Διαθέτουν ειδικό κέντρο, χωρητικότητας 1.300 ατόμων, μέχρι να πειστούν να επιστρέψουν εθελοντικά όσοι πρόκειται να απελαθούν. Προϋπολογισμός: 38 εκατ. ευρώ ετησίως... Ομως, στην Ελλάδα εκτιμάται πως ετησίως αυξάνεται κατά 20.000 ο αριθμός των παράτυπων αλλοδαπών.