ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
HELLENIC ACTION FOR HUMAN RIGHTS
ΜΟΥΣΩΝ 1Α Τ.Κ 11524, ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ: 210 6920141 FAX: 210 6920146
web: www.hahur.com
Αθήνα, 20
Ιουλίου 2010
Αρ. Πρωτ. Εξ.: 129
ΠΡΟΣ:
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ & ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΕΙΔΙΚΗ ΝΟΜΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
για την ενσωμάτωση στην εθνική έννομη τάξη της ΑΠΟΦΑΣΗΣ-ΠΛΑΙΣΙΟΥ 2008/913/ΔΕΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
της 28ης Νοεμβρίου 2008 «για την
καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του
ποινικού δικαίου»
ΘΕΜΑ: ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ΜΚΟ)
ΣΕ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΕΝ ΟΨΕΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ
ΑΠΟΦΑΣΗΣ – ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΙΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Αξιότιμα μέλη της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής,
Κατόπιν πρόσκλησής μας να καταθέσουμε
προτάσεις – παρατηρήσεις εν όψει της επικείμενης ενσωμάτωσης στην εθνική έννομη
τάξη της ΑΠΟΦΑΣΗΣ-ΠΛΑΙΣΙΟΥ 2008/913/ΔΕΥ
ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 28ης
Νοεμβρίου 2008 «για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού
και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου» και παρά τον περιορισμένο χρόνο που διαθέταμε για να ανταποκριθούμε
υπεύθυνα σ’ αυτήν την ιδιαίτερα σημαντική για εμάς πρόσκληση, σας καταθέτουμε
με υπόμνημα την πρότασή μας, σε μορφή σχεδίου της επικείμενης νομοθετικής ρύθμισης, μετά παρατηρήσεων.
Σας καταθέτουμε επίσης το ενδιαφέρον και τη
διαθεσιμότητά μας για ανάλογες ενέργειες στο μέλλον, αφορώσες σε ενσωμάτωση
κοινοτικών ρυθμίσεων που άπτονται ανθρωπίνων δικαιωμάτων (ιδιαίτερα δε σε ότι
αφορά πρόσφυγες, μετανάστες, ομογενείς, φυλακές, trafficking, προσωπικά
δεδομένα, αρχή της ισότητας κλπ.)
Ευελπιστούμε να συνεκτιμήσετε τις
προτάσεις μας κατά το σχεδιασμό της νέας νομοθεσίας, ιδίως δε τη δυνατότητα
παράστασης στο ακροατήριο προς υποστήριξη της κατηγορίας Μη Κυβερνητικών
Οργανώσεων που αγωνίζονται για θέματα καταπολέμησης του ρατσισμού και της
ξενοφοβίας στην Ελληνική κοινωνία, αλλά και την ιδιαίτερη σημασία, σε σχέση με
τα προβλεπόμενα πλημμελήματα, του internet και των κοινωνικών δικτύων στο
διαδίκτυο. Ελπίζουμε να προστατευθεί με τη νομοθεσία αυτή και η ευάλωτη
κοινωνικά ομάδα των ομοφυλοφίλων, αλλά και των προσώπων με εμφανείς «ατομικές
ιδιαιτερότητες» που συχνά στοχοποιούνται με το «μίσος» και απειλούνται με τη
βία που κατά την «άποψη» κάποιων (δραστών) αρμόζει στο «επικίνδυνο» ξένο /
διαφορετικό.
Τέλος, σας ενημερώνουμε ότι είμαστε
διατεθειμένοι να εργαστούμε περαιτέρω πάνω στην ενσωμάτωση αυτήν, αν θεωρήσετε
ότι θα μπορούσαμε να έχουμε λίγο παραπάνω χρόνο για έρευνα και προετοιμασία.
Σας ευχαριστούμε θερμά που μας δώσατε την ευκαιρία να
συμμετάσχουμε, με την κατάθεση των απόψεών μας, σε αυτήν την ιδιαίτερη νομοθετική
προσπάθεια.
Με τιμή,
Ηλέκτρα – Λήδα Κούτρα
Δικηγόρος Αθηνών
Πρόεδρος της ΜΚΟ «Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα
Δικαιώματα»
Μουσών 1Α, ΤΚ 115 24, ΤΗΛ: 210
6920141 FAX: 210 6920146 Ε-mail: hellenicaction@gmail.com
ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ
Οι λέξεις – προτάσεις της Ελληνικής Δράσης για τα
Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν επισημανθεί με κόκκινο χρώμα. Σε πολλές από αυτές
αντιστοιχεί αριθμημένη σημείωση, η οποία παρατίθεται μετά το τέλος του
κειμένου.
ΑΡΘΡΑ 1, 3, ΑΠΟΦΑΣΗΣ – ΠΛΑΙΣΙΟ
Αδικήματα ρατσισμού και ξενοφοβίας / αναλογικές –
αποτρεπτικές ποινές
1.
Όποιος με πρόθεση ενώπιον τρίτων (σημ.1)
επιχειρεί να (σημ.2) υποκινήσει βία ή μίσος
που στρέφεται κατά ομάδας προσώπων ή μέλους ομάδας,
που προσδιορίζεται βάσει της φυλής,
του χρώματος, της θρησκευτικής πίστης ή των πεποιθήσεών του (σημ.3), των
γενεαλογικών καταβολών, της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, των σεξουαλικών προτιμήσεων (σημ.4) και των ατομικών ιδιαιτεροτήτων του (σημ.5),
τιμωρείται με φυλάκιση έως τριών ετών.
2.
Η τέλεση της πράξης της παρ.1: α) από
δημόσιο πρόσωπο,(σημ.6) β) από δημόσιο υπάλληλο την ώρα της υπηρεσίας του, (σημ.7) γ) με διάδοση ή διανομή
φυλλαδίων, εικόνων ή άλλου
υλικού και δ) μέσω διαδικτύου (σημ.8), τιμωρείται με φυλάκιση
έξι μηνών έως τριών ετών. Η διατήρηση της προσβασιμότητας τρίτων στο υλικό των
περιπτώσεων γ΄ και δ΄ της παραγράφου αυτής θεωρείται επιβαρυντική περίσταση.
3. Με την ποινή της παρ.2 τιμωρείται όποιος, χωρις να έχει δημοσιεύσει
ή αναδημοσιεύσει ο ίδιος το ρατσιστικό υλικό, με πρόθεση διατηρεί το υλικό της
παρ.2 περ.γ’ και δ’ προσβάσιμο, εν όλω ή εν μέρει, στο διαδίκτυο ή σε χώρο που
μπορούν να το προμηθευτούν ανά πάσα στιγμή τρίτοι. (σημ.9)
4. Όσο υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης τρίτων (σημ.10) στο ρατσιστικό υλικό, ακολουθείται
η αυτόφωρη διαδικασία. (σημ.11)
5.
α)Όποιος με πρόθεση ενώπιον τρίτων ή στα ΜΜΕ ή μέσω
εγγράφων ή στο διαδίκτυο επιδοκιμάζει, αρνείται
ή υποτιμά (σημ.12) τη σοβαρότητα εγκλημάτων γενοκτονίας,
εγκλημάτων
κατά
της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου, όπως
ορίζονται στις διεθνείς συμβάσεις που έχει κυρώσει η
χώρα (σημ.13) και ιδίως στα άρθρα 6,
7 και 8 του
Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και των εγκλημάτων τα οποία
ορίζονται στο άρθρο 6 του
Καταστατικού του Διεθνούς Στρατοδικείου που προσαρτάται στη συμφωνία του
Λονδίνου της 8ης Αυγούστου 1945,
και η οποία στρέφεται κατά ομάδας προσώπων ή μέλους ομάδας που
προσδιορίζεται βάσει της φυλής, του
χρώματος, της θρησκευτικής πίστης ή των
πεποιθήσεών του, των
γενεαλογικών καταβολών, της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, των σεξουαλικών προτιμήσεων και των ατομικών ιδιαιτεροτήτων
του, τιμωρείται με φυλάκιση έως ενός έτους.
β) αν η συμπεριφορά εκδηλώνεται κατά τρόπο απειλητικό,
υβριστικό ή προσβλητικό, τιμωρείται με φυλάκιση έως δεκαοκτώ
μηνών.
γ)
αν η συμπεριφορά εκδηλώνεται με τρόπο που μπορεί (σημ.14) να υποκινήσει βία ή μίσος στρεφόμενο κατά
μιας τέτοιας ομάδας ή μέλους μιας τέτοιας ομάδας, τιμωρείται
με φυλάκιση έως τριών ετών.
6. Οι ποινές των παραγράφων
1,2,3, 5 α΄ β΄ και γ΄ επιβάλλονται
αν οι πράξεις δεν τιμωρούνται βαρύτερα με άλλες διατάξεις. (σημ.15)
7. Προς υποστήριξη της κατηγορίας
μπορεί να παρασταθεί στο αρμόδιο Δικαστήριο Μη Κυβερνητική Οργάνωση, το δημοσιευμένο
καταστατικό της οποίας προβλέπει τη δικαστική παρέμβαση σε ζητήματα παραβίασης
ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη δράση για την άρση των ξενοφοβικών ή/και
ρατσιστικών συμπεριφορών. (σημ.16)
Άρθρο 2 και 3
Απόφασης - Πλαίσιο
Συμμετοχή (Σημ.17) Εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις του Π.Κ.
[1.
Με τις ποινές του άρθρου 1 τιμωρείται όποιος με πρόθεση
α)
προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει πράξη που προβλέπεται στην παρ.1
β)
παρέσχε άμεση συνδρομή στο δράστη κατά τη διάρκεια της πράξης και στην εκτέλεση
της κύριας πράξης
2.
Όποιος, εκτός από την περίπτωση της παρ.1 στοιχ.β΄ του άρθρου αυτού, παρέσχε με
πρόθεση σε άλλον οποιαδήποτε συνδρομή πριν από την τέλεση ή κατά την τέλεση της
πράξης της παρ.1 που διέπραξε, τιμωρείται ως συνεργός με ποινή ελαττωμένη (κατ’
άρθρο 83 Π.Κ.)
3.
Αν δυο ή περισσότεροι τέλεσαν από κοινού κάποια από τις πράξεις του 1ου
άρθρου, καθένας τους τιμωρείται ως αυτουργός της πράξης, αν η συμπεριφορά τους
δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη]. (σημ.18)
Το άρθρο 4 δεν χρειάζεται
να ενσωματωθεί στην παρούσα ρύθμιση καθότι υπάρχει ήδη η σχετική πρόβλεψη στον
Π.Κ.
Άρθρο 5 και άρθρο 6
Απόφασης - Πλαίσιο: Νομικά πρόσωπα (σημ.19)
Άρθρο
7 Απόφασης - Πλαίσιο
Συνταγματικοί κανόνες και θεμελιώδεις αρχές
1.
Η παρούσα νομοθεσία δεν συνεπάγεται ούτε
μπορεί να ερμηνεύεται ως μεταβολή της υποχρέωσης σεβασμού θεμελιωδών
δικαιωμάτων και θεμελιωδών νομικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων
της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι,
όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 6 της
συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Ελληνικό Σύνταγμα και στους
εκτελεστικούς αυτού Νόμους, ιδίως δε την ελευθερία του
τύπου και
την
ελευθερία της έκφρασης σε άλλα μέσα ενημέρωσης, όπως
προκύπτουν από τις συνταγματικές παραδόσεις ή τους κανόνες που διέπουν τα
δικαιώματα, τις ευθύνες και
τις διαδικαστικές εγγυήσεις για τον τύπο ή άλλα μέσα ενημέρωσης,
όταν οι κανόνες αυτοί αναφέρονται στον καθορισμό ή τον
περιορισμό της ευθύνης.
Άρθρο
8 Απόφασης – Πλαίσιο
Έρευνα
– Δίωξη
Σε περίπτωση που κάποια από τις
πράξεις που προβλέπονται στην παρούσα δεν έχει τελεσθεί εν όλω στην Ελληνική
επικράτεια, για την κίνηση της ποινικής δίωξης απαιτείται αναφορά ή καταγγελία
του θύματος ή/και αναγνωρισμένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, των οποίων το
δημοσιευμένο καταστατικό προβλέπει
τη δικαστική παρέμβαση σε ζητήματα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη
δράση για την άρση των ξενοφοβικών ή/και ρατσιστικών συμπεριφορών.
Άρθρο 9 Απόφασης – Πλαίσιο
Δικαιοδοσία
Οι
διατάξεις αυτές εφαρμόζονται σε κάθε πράξη που
αναφέρεται στα παραπάνω άρθρα, αν η
πράξη έχει τελεσθεί:
1)
εν όλω ή εν μέρει στην ελληνική επικράτειά,
2)
από Έλληνα υπήκοο,
3)
για λογαριασμό/στο όνομα
νομικού προσώπου το οποίο έχει την έδρα του στην ελληνική επικράτεια
ή
4)
μέσω συστήματος πληροφορικής όταν
α)
ο δράστης τελεί την πράξη ενόσω είναι σωματικώς παρών στην
ελληνική επικράτεια, ανεξάρτητα από
το εάν η πράξη περιλαμβάνει υλικό που φιλοξενείται σε σύστημα πληροφορικής στην
ελληνική επικράτεια,
β)
η πράξη περιλαμβάνει υλικό που φιλοξενείται σε σύστημα
πληροφορικής ευρισκόμενο στην ελληνική επικράτεια, ανεξάρτητα
από το εάν ο δράστης τελεί την πράξη ενόσω είναι σωματικά παρών στην ελληνική
επικράτεια.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Η λέξη «δημόσια» είναι αόριστη νομική έννοια, την οποία θα καλείται
κάθε φορά να εξειδικεύσει ο εφαρμοστής του Δικαίου, δημιουργώντας ενδεχομένως
σύγχυση ως προς τα «όριά» της και την εφαρμογή της διάταξης. Η ηθικοκοινωνική
απαξία της περιγραφόμενης συμπεριφοράς είναι κατά τη γνώμη μας ορθό να
επεκτείνεται, π.χ. και σε μια συγκέντρωση σε κλειστό χώρο, όπου οι δέκτες της
ρατσιστικής/ξενοφοβικής πρόσκλησης είναι περισσότεροι του ενός.
(2) Προτείνουμε να προκριθεί το «επιχειρεί να υποκινήσει» αντί του
«υποκινεί», καθότι αλλιώς μπαίνουμε στον υποκειμενικό κόσμο του δέκτη της
πληροφορίας προκειμένου να διαγνώσουμε την τέλεση της αντικειμενικής υπόστασης
του εγκλήματος, κάτι όχι πάντα ευχερές. Στην αντίθετη περίπτωση, η ποινική
απαξία της πράξης θα έμοιαζε ανάλογη της «δεκτικότητας στην πληροφορία» των
προσώπων στα οποία ο δράστης επιδιώκει να αφυπνίσει ξενοφοβικά συναισθήματα.
(3) Ώστε να καλύπτει και τους αθεϊστές (δεν πρόκειται περί πίστης αλλά
πεποίθησης), αλλά και ομάδες με εμφανείς (διακριτικά, σταθερός χώρος
συναθροίσεων κλπ.) πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις που πιθανόν στοχοποιούνται και
εξομοιώνονται με το «αλλότριο» (και άρα «επικίνδυνο» - άξιο να πολεμηθεί), στη
συνείδηση των δραστών ξενοφοβικών εγκλημάτων. Η συγκεκριμένη διάταξη μπορεί να
καλύπτει ακόμα και πρόσωπα όπως εμείς (ακτιβιστές, «υποστηρικτές του ξένου»)
που εμφορούμαστε από την πεποίθηση ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι άξια
ενεργούς προστασίας και όχι σπάνια κινδυνεύουμε από το μίσος (και τη
συνεπαγόμενη αυτού βία) δραστών που στοχεύει (λόγω του ίδιου ακριβώς μίσους) όχι
μόνο ευάλωτες ομάδες (π.χ. μετανάστες) αλλά και τους υποστηρικτές των
δικαιωμάτων τους.
(4) Η εξίσου στοχοποιημένη ομάδα των ομοερωτικών ατόμων είναι άξια ποινικής
προστασίας και γενικά των ατόμων, οι σεξουαλικές προτιμήσεις των οποίων είτε
δηλώνονται από τις ίδιες/τους ίδιους, είτε γίνονται με άλλους τρόπους γνωστές
και είναι εμφανείς σε τρίτους. Ιδιαίτερης προστασίας χρήζουν και τα άτομα που
κινδυνεύουν λόγω της ταυτότητας φύλου τους (διαφυλικά, παρενδυτικά κλπ.)
(5) Για παράδειγμα, η «εξολόθρευση των αδυνάτων» (ΑμεΑ) που υποστηρίζεται
από εναπομείναντες οπαδούς της «ευγονικής εξέλιξης του είδους από τους
ισχυρότερους και καθαρότερους γονιδιακά αυτού».
(6) Λόγω της δυνατότητας που έχουν τα δημόσια πρόσωπα να επηρεάζουν
ευρύτερα και ευκολότερα τρίτους.
(7) Λόγω της εντύπωσης που κατά λογική αναγκαιότητα δίνεται ότι η
«πρόσκληση» στο μίσος και σε πρακτικές που απορρέουν από ξενοφοβικές
νοοτροπίες, όταν γίνεται από δημόσιο όργανο σε ώρα δημόσιας υπηρεσίας, έχει
κάποια «θεσμική» υποστήριξη ή, τουλάχιστον, ανοχή.
(8) Ο ευκολότερος τρόπος να εκτεθεί η νεολαία στις φασιστικές / ρατσιστικές
/ ξενοφοβικές ιδεολογίες, αλλά και να οργανωθεί σε βίαιη δράση κατά στοχευμένων
ομάδων είναι μέσω του internet, όπου
«στρατολογουνται» οι ενδιαφερόμενοι (στην πλειοψηφία τους μετέφηβοι και χαμηλού
κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου).
Ειδικά
σε ότι αφορά τους νέους ανθρώπους που ακόμα είναι στην διαδικασία διαμόρφωσης ή
αναδιαμόρφωσης (ή συνδιαμόρφωσης) των ιδεών τους, θεωρούμε ανησυχητικό τον πολλαπλασιασμό της βίαιης προπαγάνδας
μέσω του internet. Η απειλή του
νεοφασισμού και του εξτρεμισμού σήμερα απέχει αρκετά από τα όρια ενός
εσωτερικού κύκλου «πιστών» που προωθούν νέο- φασιστικές και ακραίες απόψεις.
Η πραγματική όξυνση στις σκληροπυρηνικές εθνικιστικές
απόψεις και στο κήρυγμα του μίσους, που
στράφηκε εναντίων των εθνικών ή άλλων μειονοτήτων, συνέπεσε με τη ραγδαία ανάπτυξη στη χρήση του
Internet. Η ιδιαιτερότητα έγκειται στην εκτεταμένη δυνατότητα
συνάντησης με ομοϊδεάτες, με τους
οποίους μπορεί κανείς εύκολα να ανταλλάξει ιδέες, και συγχρόνως να αισθάνεται ασφαλής και «καλυμμένος»,
επιβεβαιώνοντας ότι η στάση του είναι η σωστή («αφού υπάρχουν τόσοι που τα λένε
και τα γράφουν αυτά τα πράγματα»). Σ’ αυτό βοηθά και η αρχειακή λειτουργία του
διαδικτύου, αφού κάποιος, πραγματοποιώντας αναζήτηση με λέξεις – κλειδιά
ρατσιστικά συνθήματα, μπορεί να βρει εκατοντάδες χιλιάδες αρχεία που περιέχουν
ανάλογες προ(σ)κλήσεις. Είναι λοιπόν εκεί που κάποιος κάνει το εγκληματικό
βήμα και «οργανώνεται» και ετοιμάζεται
για «δράση» εναντίων αυτών που θεωρούνται μη αποδεκτοί για τη θεωρούμενη ως «υγιή» ή «καθαρή»
κοινωνία.
Δεδομένης της ανησυχητικής απουσίας έμπνευσης και πλούτου
στη σημερινή «προσφορά» της ιδεολογίας,
αλλά και του συσσωρευμένου κοινωνικού θυμού από ανεπιτυχείς πολιτικές που
οδήγησαν τη χώρα μας στη φτώχεια, έχει δημιουργηθεί ένας διάπλατα ανοιχτός
χώρος για ιδέες και ιδεολογίες ριζωμένες στον φασισμό, όπου η διαδικασία της
απόδοσης των όποιων δεινών στο «ξένο» (π.χ. μετανάστες) και στο «ανήθικο» (π.χ.
ομοφυλόφιλοι) γίνεται ανάγκη και παίρνει διαστάσεις πολεμικές
(απόκρουση/εξολόθρευση των εισβολέων και των υποστηρικτών τους κλπ.).
Ένας από τους βασικούς λόγους που αυτές οι ιδέες ευδοκιμούν
και διαδίδονται με τέτοια πρωτόγνωρη ταχύτητα στον εικονικό κόσμο του
διαδικτύου είναι η πεποίθηση ότι ένας τέτοιος χώρος προσφέρει ανωνυμία.
Πρόκειται για μια παραπλανητική (όσο και «μεταδοτική») ευκολία να παίρνει
κανείς το θάρρος να διαδίδει τις ακραίες ιδέες του και να προσκαλεί τρίτους να
τις συμμεριστούν και να δράσουν σε συμφωνία μ’ αυτές. Είναι εξίσου πιθανό οι
ιδέες που διαδίδει κάποιος να μην είναι καν «οι ιδέες του», αλλά ένα «πείραμα»
που αποφασίζει να εκπονήσει σε συνθήκες διευρυμένης απεύθυνσης με ανώνυμο (ή
ψευδεπίγραφο) ηγέτη.
Η ουσία είναι ότι το
πρώτο βήμα για να μετατραπεί το κήρυγμα
του μίσους σε πράξη βίας είναι συνήθως μια απειλή η οποία
παρουσιάζεται σε ένα κοινωνικό δίκτυο η σε ένα ηλεκτρονικό φόρουμ.
Τότε, εν απουσία μιας επίσημης αντίδρασης, και με την παράλληλη
συνειδητοποίηση από τους δράστες ότι το δικαιϊκό σύστημα δεν ασχολείται με το
να τιμωρεί τις απειλές και το κήρυγμα του μίσους, αποθρασύνονται και
επαναλαμβάνουν την συμπεριφορά τους, αυτή τη φορά, όμως, στην πραγματική ζωή
(όπως καθημερινά βλέπουμε να συμβαίνει στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα).
Δυστυχώς, λόγω του ανεπαρκούς έργου από
τους εισαγγελείς και την αστυνομία, δεν είμαστε σε θέση να διαγνώσουμε σε πόσο
μεγάλο βαθμό αυτά τα άτομα επιτίθενται
«στην πραγματική ζωή» στις μειονοτικές ομάδες, στους δημοσιογράφους, στους
υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (ιδίως σε άλλες χώρες, ενώ εδώ μένουν
ακόμα στις «απειλές») και κατά πόσο αυτές οι επιθέσεις συσχετίζονται με
ανάλογες δραστηριότητες στο internet. Κατά την γνώμη μας (αλλά και σύμφωνα με
μελέτες που έχουν διεξαχθεί), αυτή η σύνδεση είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι
φαίνεται.
Θεωρούμε, συνεπώς, απολύτως αναγκαίο να σας ζητήσουμε να
συνεκτιμήσετε τις διαστάσεις του διαδικτύου κατά τη νομοπαρασκευαστική σας κρίση.
(9) Σε σχέση με την υπό (8) σημείωση για την ιδιαίτερη σημασία του
διαδικτύου στο ρατσιστικό έγκλημα και της «αρχειακής» λειτουργίας του
διαδικτύου, η συντήρηση από κάποιον της προσβασιμότητας στο ρατσιστικό υλικό θα
πρέπει αφενός να θεωρείται επιβαρυντική περίσταση, προκειμένου να αποτυπώνεται
στο νόμο η απαξία της «εμμονής» στο έγκλημα, αφετέρου δε να προβλεφθεί και ως
αυτοτελές αδίκημα (με παρόμοια λογική αυτής που τιμωρεί αυτοτελώς τη χρήση του
πλαστού εγγράφου στον Π.Κ.). Διαφορετικά, ενδέχεται να τιμωρείται αυτός που το
δημοσίευσε ή αναδημοσίευσε αλλά όχι, για παράδειγμα, αυτός που αγόρασε έναν διαδικτυακό
τόπο από κάποιον άλλον και διατήρησε προσβάσιμο στο διαδικτυακό κοινό το
παράνομο αρχειακό υλικό του ιστοτόπου (κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνεται και
εσκεμμένα προκειμένου να μένει ο δράστης ατιμώρητος). Το κύριο διακύβευμα δεν
βρίσκεται στην άπαξ «πληροφόρηση» κάποιου για την υποτιθέμενη επικινδυνότητα
του «αλλότριου», αλλά στην ανά πάσα στιγμή δυνατότητα πρόσβασης απροσδιόριστου
αριθμού χρηστών του διαδικτύου –ιδίως δε των νέων σε ηλικία και «αδιαμόρφωτων»
ακόμα- στο ρατσιστικό υλικό.
(10)
Όσο
διατηρούνται τα φυλλάδια στα stands ή σε καθορισμένους χώρους απ’ όπου
μπορούν να τα προμηθευτούν τρίτοι, όσο (ιδίως) διατηρείται η ανάρτηση στο
διαδίκτυο κλπ.
(11)
Σε περίπτωση διατήρησης της ρατσιστικής
πληροφορίας ως προσβάσιμης στο διαδίκτυο ανά πάσα στιγμή διακινδυνεύεται
κάποιος, «επισκεπτόμενος» τον συγκεκριμένο διαδικτυακό τόπο, να έρθει σε επαφή
με αυτή και να υποκινηθεί προς την κατεύθυνση του μίσους και της συνεπαγόμενης
αυτού βίαιης συμπεριφοράς προς κάποιες ομάδες συνανθρώπων μας. Επομένως το
έγκλημα, πέρα από διακινδύνευσης, είναι διαρκές και ορθότερο θα ήταν να
ακολουθείται, εφόσον δεν έχει παύσει η διακινδύνευση, η αυτόφωρη διαδικασία.
(12)
Η συμπερίληψη του επιθέτου «χονδροειδώς»
δίπλα από το «υποτιμά», όπως προτείνεται από την υπό ενσωμάτωση απόφαση –
πλαίσιο, είναι κατ’ εξοχήν αόριστη νομική έννοια κι ενδέχεται να φέρει
ερμηνευτικές δυσχέρειες στον εφαρμοστή του δικαίου. Σκόπιμο θα ήταν, κατά τη
γνώμη μας, να παραλειφθεί. Ακόμα και αν θεωρηθεί ότι «αυστηροποιεί» τη ρύθμιση,
κάτι τέτοιο είναι επιτρεπτό αφού οι υπό ενσωμάτωση διατάξεις αποτυπώνουν τα
κάτω και όχι τα πάνω όρια (το minimum που πρέπει να προβλεφθεί), εντός των οποίων μπορεί να
κινηθεί ο εθνικός νομοθέτης.
(13)
Ώστε να ενταχθούν και άλλα
υπερνομοθετικής ισχύος κείμενα και –ιδίως- να καταστεί το κείμενο «ζωντανό» /
έτοιμο να «χωρέσει» και τυχόν μεταγενέστερες κυρώσεις διεθνών συμβάσεων από τη
χώρα μας.
(14)
Προκρίνεται η λέξη «μπορεί» προκειμένου
να καταστεί μέρος της αντικειμενικής υπόστασης η προσφορότητα του
χρησιμοποιούμενου μέσου να υποκινήσει ρατσιστικό μίσος. Αλλιώς μπορεί να
καταλήξουμε, σε μια χώρα με παράδοση στην ελευθερία του λόγου, να
ποινικοποιήσουμε ακόμα και συμπεριφορές που συνιστούν έκφραση γνώμης.
(15)
Όπως θα ήταν, για παράδειγμα, η ανοιχτή
πρόσκληση των αποδεκτών της ρατσιστικής πληροφορίας σε τέλεση κακουργήματος σε
βάρος μιας εθνοτικής ομάδας.
(16)
Πιστεύουμε ότι με την συμπερίληψη της δυνατότητας
αυτής στην αντιρατσιστική νομοθεσία θα λυθούν μια σειρά από προβλήματα, στα
οποία σας εφιστούμε την προσοχή. Μέχρι σήμερα, στην πράξη, οι Μη Κυβερνητικές
Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο θεματικό χώρο της προάσπισης ανθρωπίνων
δικαιωμάτων και ειδικότερα σε ζητήματα διακρίσεων και ρητορικής μίσους πρέπει
να εντοπίσουν θύματα (έναν Αλβανό, έναν Εβραίο, έναν πρόσφυγα, ένα μουσουλμάνο,
έναν άθεο, έναν τσιγγάνο κλπ.) και να τους προτείνουν να δηλώσουν παράσταση
πολιτικής αγωγής προκειμένου να αναδειχθούν στην Ελληνική κοινωνία ζητήματα
παραβιάσεων της υφιστάμενης αντιρατσιστικής νομοθεσίας (Ν.927/1979), η οποία
έχει μείνει, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων που κίνησε η ενεργή στα θέματα αυτά ΜΚΟ
«ΕΠΣΕ», σχεδόν ανενεργή. Δεδομένου ότι σχεδόν στο σύνολό τους οι ομάδες που
θίγονται από ρατσιστικά εγκλήματα είναι ευάλωτες κοινωνικά, αφενός δεν έχουν τη
δυνατότητα να διαθέσουν χρήματα για τη νομική τους υποστήριξη και αφετέρου
σπάνια έχουν το θάρρος και τη γνώση να απευθυνθούν σε ΜΚΟ για την εν λόγω
υποστήριξη. Περαιτέρω, απειλούνται από τους δράστες αλλά και –ακόμα κι αν
καταφέρουν να δηλώσουν παράσταση πολιτικής αγωγής- ενδέχεται να μην παραστούν
στο Δικαστήριο λόγω αντικειμενικών δυσκολιών, όπως π.χ. ότι έχουν ήδη απελαθεί ή/και
δεν βρίσκονται στην Ελληνική επικράτεια, χωρίς κανείς να μπορεί να ελέγξει την
παραπέρα τύχη τους ή να εφοδιαστεί με πληρεξούσιο. Περαιτέρω, η γνώση από την
πλευρά των δραστών ότι από μόνοι τους οι φορείς που «παρατηρούν» την εφαρμογή
(ή μη) της αντιρατσιστικής νομοθεσίας είναι ικανοί να στηρίξουν την εναντίον
τους κατηγορία στο ποινικό ακροατήριο, θα προστατέψει τα θύματα από την
περαιτέρω θυματοποίησή τους (εκβιασμοί, απειλές, σωματικές βλάβες, έως και
κίνδυνος για τη ζωή των ιδίων και των οικογενειών τους), αφού πια δεν θα
εξαρτάται η ποινική τους τύχη από την ύπαρξη, τη θέληση ή τη διαμονή των
θυμάτων στην Ελληνική επικράτεια, αλλά από παράγοντες που δεν μπορούν να
«ελέγξουν». Η συμπερίληψη, λοιπόν, μιας τέτοιας πρόβλεψης στη νομοθεσία αυτή
(σε άλλα κράτη-μέλη εξ όσων γνωρίζουμε προβλέπεται από τις γενικές διατάξεις
των νομοθεσιών τους) θα καταστήσει τη νομοθεσία αποτελεσματικότερη,
«ασφαλέστερη» και θα δώσει την αίσθηση σ’ εμάς ότι πράγματι συνεισφέραμε θετικά
στην ουσιαστική ενσωμάτωση της απόφασης - πλαίσιο. Το να κινείται (ακόμα κι αν
η πράξη δεν έχει τελεσθεί εξ ολοκλήρου στην Ελληνική επικράτεια) η ποινική
διαδικασία με αναφορά – καταγγελία αφιλοκερδή φορέα της κοινωνίας των πολιτών
(ΜΚΟ) που σκοπεύει ανάλογα της εν λόγω νομοθεσίας αλλά και –ιδίως- να δίνεται η
ευκαιρία σε αναγνωρισμένες οργανώσεις να αναδείξουν τα σχετικά ζητήματα σημαίνει
στην πράξη την αναγνώριση της κοινωνικής τους σημασίας από το νομοθέτη, αλλά
και την ανέξοδη για το κράτος (βασισμένη στον εθελοντισμό) διεύρυνση των
επιπέδων προστασίας θυμάτων και κοινωνών.
(17)
H ξεχωριστή αναφορά στις τιμωρούμενες
μορφές συμμετοχής παρέλκει αν περιληφθεί και ο agent provocateur (οπότε μιλάμε
για τιμώρηση κάθε μορφής συμμετοχής στα εδώ προβλεπόμενα πλημμελήματα, όπως
προβλέπεται και στον Π.Κ.)
(18)
Π.χ. από ευθύνη για συμμετοχή σε
εγκληματική οργάνωση.
(19)
Θα επανέλθουμε εφόσον δοθεί νέος χρόνος στην
ομάδα μας. Εάν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, επισημαίνουμε τη σημασία του
είδους του νομικού προσώπου (ένταση της ηθικοκοινωνικής απαξίας και των
κυρώσεων εάν πρόκειται για Μέσο Μαζικής Ενημέρωσης, πολιτικό κόμμα, φορέα της
Κοινωνίας των Πολιτών – ΜΚΟ ή ν.π.ι.δ. με λανθάνοντα δημόσιο χαρακτήρα ή
συνεργαζόμενο εμφανώς με το Δημόσιο), την αλλαγή του όρου «προς όφελος» (ο
οποίος είναι τόσο αδόκιμος όσο θα αφήσει στην πράξη άνευ κυρώσεων κάθε νομικό
πρόσωπο που θα επιδιώξει να υποκινήσει ρητορική μίσους, αφού δεν θα είναι
δυνατό στις περισσότερες περιπτώσεις ν’ αποδειχθεί πώς και κατά τι «ωφελήθηκε»
το νομικό πρόσωπο από την τέλεση των πλημμελημάτων), την ένταση της απαξίας
όταν το έγκλημα έχει και διαδικτυακή διάσταση, τη σημασία της αυτόφωρης
διαδικασίας όπου αυτή αρμόζει, τη δυνατότητα παράστασης ΜΚΟ στο ακροατήριο προς
υποστήριξη της κατηγορίας, τη σημασία των προληπτικών της υποτροπής μέτρων και
την πρόβλεψη της οριστικής παύσης λειτουργίας του νομικού προσώπου σε περίπτωση
επανειλημμένης υποτροπής (που για λόγους γενικής ιδίως πρόληψης θα πρέπει να
συνεκτιμά και την πιθανότητα ν’ απαγορευθεί στη διοίκηση του νομικού προσώπου
να συμμετάσχει σε ανάλογου «ύφους» νομικό πρόσωπο για ένα ασφαλές χρονικό
διάστημα).
